irbesartan
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Aprovel Sanofi SA
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 150 mg, 300 mg
Irbesartan Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 75 mg, 150 mg, 300 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij hypertensie verlagen angiotensine I converterend enzym (ACE)-remmers, angiotensine receptor-blokkers (ARB’s), calciumantagonisten (dihydropyridinen), thiazidediuretica en β-blokkers de bloeddruk effectief en verminderen het tienjaarsrisico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. Comorbiditeit en specifieke patiëntkarakteristieken bepalen welke groepen en welke middelen als eerste in aanmerking komen. Als één middel onvoldoende effectief is bij de aanbevolen dosering, is het toevoegen van een middel uit een andere groep effectiever dan het ophogen van de dosering; het risico op het optreden van dosisafhankelijke bijwerkingen wordt daarmee beperkt. Een vaste combinatie in de juiste dosisverhouding heeft om reden van therapietrouw de voorkeur.
Voor irbesartan is voor de indicatie nefropathie geen advies vastgesteld over de plaats in de medicamenteuze behandeling.
Behandel, indien mogelijk, de oorzaak van chronische nierschade. Start daarnaast behandeling om het grotere risico van (vnl. cardiovasculaire) morbiditeit te verminderen en progressie van nierschade te voorkomen of beperken. Behandel de complicaties van nierschade en start eventueel niervervangende therapie (dialyse).
Indicaties
- Essentiële hypertensie bij volwassenen;
- Nefropathie bij volwassenen met hypertensie en type 2 diabetes mellitus als onderdeel van een antihypertensieve medicatie.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Hypertensie
Volwassenen
Gebruikelijke begin- en onderhoudsdosering 150 mg eenmaal per dag, indien nodig verhogen tot 300 mg of een ander antihypertensivum toevoegen.
Nefropathie
Volwassenen
Begindosering 150 mg 1×/dag, daarna titreren naar de aanbevolen onderhoudsdosering van 300 mg 1×/dag.
Verminderde nierfunctie: een dosisaanpassing is niet nodig. Bij hemodialyse eventueel beginnen met 75 mg 1×/dag.
Verminderde leverfunctie: bij een licht tot matig verminderde leverfunctie is geen dosisaanpassing nodig; er kan geen dosisaanbeveling worden gedaan bij een ernstig verminderde leverfunctie vanwege onvoldoende klinische ervaring.
Ouderen (> 75 jaar): in het algemeen is een dosisaanpassing niet nodig; eventueel beginnen met 75 mg 1×/dag.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): bij diabetespatiënten: hyperkaliëmie.
Vaak (1-10%): misselijkheid. Duizeligheid. Vermoeidheid. Verhoging creatinekinase. Bij hypertensieve diabetespatiënten met chronische nierinsufficiëntie én proteïnurie ook: orthostatische hypotensie en spierpijn.
Soms (0,1-1%): tachycardie, blozen. Diarree, dyspepsie, zuurbranden, geelzucht. Hoest. Pijn op de borst. Seksuele disfunctie.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties (huiduitslag, urticaria, angio-oedeem, anafylactische reactie, anafylactische shock). Anemie, trombocytopenie. Hyperkaliëmie (m.n. bij verminderde nierfunctie, uitgesproken proteïnurie bij diabetische nefropathie, hartfalen), hypoglykemie. Verminderde nierfunctie (o.a. nierfalen bij risicopatiënten). Afwijkingen van de leverfunctie (hepatitis). Spier- en gewrichtspijn, spierkramp. Hoofdpijn. Oorsuizen, smaakstoornissen. Leukocytoclastische vasculitis.
Interacties
Combinatie van een ACE–remmer en een ARB geeft meer kans op hypotensie, syncope, hyperkaliëmie en achteruitgang van de nierfunctie (incl. acuut nierfalen); een dubbele blokkade alleen toepassen onder supervisie van een gespecialiseerde arts bij afzonderlijk gedefinieerde patiënten (zonder diabetische nefropathie) bij wie de nierfunctie, bloeddruk en het elektrolytengehalte regelmatig worden gecontroleerd. Bij diabetespatiënten of een verminderde nierfunctie (GFR < 60 ml/min/1,73 m²) is het gebruik van irbesartan in combinatie met aliskiren gecontra–indiceerd. Bij andere patiënten wordt de combinatie ontraden; indien de combinatie toch toegepast dient te worden, is periodieke bepaling van de nierfunctie, bloeddruk en serumelektrolyten aanbevolen.
ACE-remmers, kaliumzouten en kaliumsparende diuretica, zoals spironolacton en andere plasmakalium-verhogende geneesmiddelen (bv. heparine, trimethoprim, tacrolimus, ciclosporine) kunnen het effect op het serumkaliumgehalte versterken en leiden tot hyperkaliëmie, met name bij gestoorde nierfunctie en hartfalen.
Irbesartan wordt voornamelijk gemetaboliseerd door CYP2C9. Mogelijk kunnen sterke CYP2C9-inductoren (zoals carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne en rifampicine) de plasmaspiegel van irbesartan verlagen en sterke CYP2C9 remmers (zoals fluconazol, fluoxetine, fluvoxamine en trimethoprim) deze verhogen.
Irbesartan kan OATP1B1 remmen; de concentratie van repaglinide (een OATP1B1-substraat) kan verhoogd zijn waardoor dosisaanpassing van repaglinide nodig kan zijn.
In combinatie met NSAID's kan de werking van irbesartan verminderen; vooral bij een gestoorde nierfunctie of bij volumedepletie kan door deze combinatie de nierfunctie (verder) achteruitgaan en is er meer kans op hyperkaliëmie.
Bij combinatie met lithium zijn reversibele verhogingen van lithiumconcentraties in serum en toxiciteit gemeld; controleer, als de combinatie nodig is, de lithiumspiegel.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij gebruik van angiotensinereceptorblokkers (ARB's) in het 2e en 3e trimester worden dezelfde effecten gezien als bij het gebruik van ACE-remmers, waaronder neonatale longhypoplasie, intra-uteriene groeivertraging, persisterende ductus arteriosus, schedelhypoplasie, ledemaatsafwijkingen en toegenomen sterfte.
Farmacologisch effect: Gebruik van ARB's tijdens het 2e en 3e trimester, kan leiden tot foetale en/of neonatale toxiciteit zoals gestoorde nierfunctie, nierfalen, oligohydramnion, hypotensie en hyperkaliëmie.
Advies: Gebruik tijdens het 1e trimester wordt niet aanbevolen; gebruik tijdens het 2e en 3e trimester is gecontra-indiceerd.
Overige: Bij kinderwens en zwangerschap instellen op een alternatieve therapie; aangeraden wordt de patiënte bij het begin van de behandeling al hierop te wijzen. Als blootstelling vanaf het 2e trimester heeft plaatsgevonden, een echoscopie verrichten van de nieren en schedel van de foetus. Neonaten nauwkeurig controleren op hypotensie.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Ja, bij dieren
Advies: Gebruik ontraden, met name bij prematuren en pasgeborenen.
Contra-indicaties
Zie de rubrieken Zwangerschap en Interacties.
Waarschuwingen en voorzorgen
Hypotensieve reactie: Vooral bij ernstige volume- en/of zoutdepletie, hartfalen en renine-afhankelijke hypertensie is er meer kans op een hypotensieve reactie. Daarom bestaande volume- en/of natriumdepletie voor gebruik corrigeren. Wees voorzichtig bij aorta- of mitralisstenose of bij obstructieve hypertrofische cardiomyopathie vanwege het potentiële risico van verminderde coronaire en cerebrale doorbloeding.
Hypotensie optredend tijdens anesthesie/operatie als gevolg van geblokkeerde angiotensine II-werking kan worden gecorrigeerd door volumevergroting.
Er is meer kans op hyperkaliëmie bij een leeftijd > 70 jaar, diabetes mellitus, gestoorde of plotseling verslechterende nierfunctie, dehydratie, metabole acidose, acuut hartfalen, cel-afbraak (ischemie, trauma, rabdomyolyse) en bij combinatie met andere kaliumverhogende medicatie (zie rubriek Interacties).
Irbesartan kan hypoglykemie induceren, vooral bij diabetes mellitus. Bij diabetes de bloedglucosewaarde extra monitoren en eventueel de dosering van antidiabetica aanpassen.
Bij een nierfunctiestoornis periodiek kalium- en creatininespiegels controleren. Bij bilaterale stenose van de arteriae renales of bij unilaterale stenose bij slechts één functionerende nier is het mogelijk dat plasma-ureum- en creatininegehalte stijgen; monitoring wordt aanbevolen.
Irbesartan niet gebruiken bij primair hyperaldosteronisme vanwege onvoldoende werkzaamheid.
Onderzoeksgegevens: De veiligheid en werkzaamheid van irbesartan bij leeftijd < 18 jaar en bij patiënten met een recente niertransplantatie is niet vastgesteld.
ACE-remmers en ARB's zijn minder effectief tegen hypertensie bij mensen van Afrikaanse herkomst (sub-Sahara).
Overdosering
Symptomen
Hypotensie en tachycardie; ook bradycardie kan optreden.
Zie voor meer informatie over symptomen en behandeling vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Irbesartan is een angiotensinereceptorblokker (ARB) die de effecten van angiotensine II op de bloeddruk, de bloeddoorstroming in de nieren, de proliferatie van gladde spiercellen en aldosteronafgifte antagoneert. Dit leidt o.a. tot vasodilatatie en een verminderde aldosteronsecretie.
Werking: bloeddrukverlaging max. na 3–6 uur. Werkingsduur: > 24 uur.
Kinetische gegevens
| Resorptie | goed. |
| F | 60–80%. |
| T max | 1½–2 uur. |
| V d | 0,8–1,3 l/kg. |
| Eiwitbinding | ca. 96%. |
| Metabolisering | glucuronidering en oxidatie in de lever door voornamelijk CYP2C9. |
| Eliminatie | 20% met de urine (< 2% onveranderd), de rest met de feces. Irbesartan kan niet door hemodialyse worden verwijderd. |
| T 1/2el | 11–15 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
irbesartan hoort bij de groep ARB's.