Samenstelling

Samenstelling

Advies

De basisbehandeling van constitutioneel eczeem is het dagelijks gebruiken van indifferente middelen. Bij matig eczeem daarnaast behandelen met klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden. Bij ernstig eczeem heeft kortdurend dagelijks gebruik (tot 2 à 3 weken) met klasse 3-corticosteroïden de voorkeur, in het gezicht of in huidplooien hebben klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden de voorkeur. Bij verbetering het gebruik van corticosteroïden afbouwen. Overweeg pulstherapie met klasse 2-corticosteroïden bij frequente recidieven van ernstig eczeem. Bij de keuze van de zalf- of crèmebasis is de ervaring en voorkeur van de patiënt doorslaggevend. Als lokale therapie onvoldoende effect sorteert, kunnen in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen worden toegepast.

Lebrikizumab komt, naast dupilumab, in aanmerking bij volwassen patiënten met matig tot ernstig constitutioneel eczeem, bij onvoldoende effect van intensieve lokale therapie én na falen van ten minste één conventioneel systemisch immunosuppressivum in adequate dosering en gebruik gedurende een periode van minimaal 4 maanden. Bij kinderen 12-18 jaar komen lebrikizumab en dupilumab in aanmerking bij onvoldoende effect van intensieve lokale therapie.

• ZIN-rapport 2024 lebrikizumab Ebglyss® bij matig tot ernstig atopisch eczeem

Advies

Wees terughoudend met medicamenteuze behandeling van alopecia androgenetica aangezien de effectiviteit van medicatie tegenvalt, bijwerkingen kunnen optreden en er relatief weinig gegevens zijn over werkzaamheid en veiligheid bij langdurig gebruik. Alleen bij hoge lijdensdruk kan minoxidil oplossing/lotion 2% of finasteride 1 mg een behandeloptie zijn; zie voor meer informatie de NHG-Behandelrichtlijn Alopecia (2024).

Indicaties

• Matig tot ernstig constitutioneel eczeem bij volwassenen en kinderen ≥12 jaar met ≥ 40 kg lichaamsgewicht, die in aanmerking komen voor systemische behandeling.

Gerelateerde informatie

• constitutioneel eczeem

Indicaties

• Alopecia androgenetica bij:
  • mannen (oplossing/lotion 2% en oplossing 5%);
  • vrouwen (oplossing/lotion 2%).

Doseringen

Tijdens de behandeling kan zo nodig tevens een dermatocorticosteroïd worden gebruikt. Een lokale calcineurine-remmer is ook mogelijk, maar deze alleen gebruiken op probleemgebieden zoals het gezicht, de hals, intertrigineuze gebieden en de genitaliën.

Verminderde nier- of leverfunctie: geen dosisaanpassing nodig.

Gemiste dosis: een vergeten dosis zo snel mogelijk alsnog toedienen; hierna doorgaan met het normale tijdschema.

Toediening

• De voorgevulde spuit of pen niet schudden.
• Subcutaan toedienen in dij of buik, met uitzondering van 5 cm rond de navel. Indien iemand anders de injectie toedient, kan de bovenarm ook worden gebruikt.
• Wissel injectieplaats bij elke injectie.
• Niet injecteren in pijnlijke, beschadigde of gekneusde huid of in de buurt van littekenweefsel.

Doseringen

Alleen toepassen op de gezonde en onbeschadigde hoofdhuid; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Blootstelling aan zonlicht (en zonnebank) vermijden; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Let op! Het aantal benodigde pompverstuivingen is verschillend voor de lotion (Fagron) en de oplossing (Xiromed); raadpleeg de bijsluiter voor gebruik.

Let op! De lotion en oplossing bevatten alcohol en zijn ontvlambaar; vermijd open vuur en gebruik van een föhn.

Bij ouderen (> 65 j.) zijn de veiligheid en werkzaamheid niet vastgesteld.

Toediening

• Alleen aanbrengen wanneer haar en schedelhuid volkomen droog zijn;
• Plastic handschoenen gebruiken of handen zorgvuldig wassen na aanbrengen, vanwege risico op haargroei op andere delen van het lichaam bij contact;
• Vermijd contact met de ogen, beschadigde huid, slijmvliezen en inhalatie van de pompverstuiving; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): (allergische) conjunctivitis, droge ogen. Reacties op de injectieplaats (zoals pijn en roodheid).

Soms (0,1-1%): herpes zoster. Eosinofilie. Keratitis, blefaritis.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Lokaal

Vaak (1-10%): lokale irritatie, zoals huidschilfering, droge huid, branderig gevoel, jeuk, roodheid, huiduitslag, acneïforme dermatitis. Hypertrichose (op andere plaatsen dan aangebracht).

Soms (0,1-1%): oogirritatie. Eczeem. Veranderingen in haartextuur en haarkleur.

Zelden (0,01-0,1%): ongelijke haargroei, tijdelijk haarverlies.

Systemisch

Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn.

Vaak (1-10%): dyspneu. Depressie. Spierpijn.

Soms (0,1-1%): duizeligheid, zwakte. Tintelingen, neuritis. Oedeem. Hepatitis. Urticaria. Visusstoornis. Oorontsteking (vnl. otitis externa). Smaakstoornis.

Zelden (0,01-0,1%): pijn op de borst. Verandering in bloeddruk, verhoogde hartslag. Nierstenen.

Verder is gemeld: overgevoeligheidsreacties waaronder angio-oedeem.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Tijdens behandeling geen levende of levend verzwakte vaccins geven, omdat de veiligheid en werkzaamheid niet zijn vastgesteld; vaccinaties verrichten voorafgaand aan de behandeling met lebrikizumab. Geïnactiveerde of niet-levende vaccins kunnen wel worden toegediend; voor zover bekend wordt daarbij een adequate immuunrespons bereikt.

Interacties

Niet gelijktijdig gebruiken met andere lokale geneesmiddelen zoals corticosteroïden en retinoïden (tretinoïne, adapaleen) of occlusieve verbanden en haarproducten zoals haarwax (occlusieve pommades) omdat ze de absorptie kunnen verhogen. Bij gelijktijdig gebruik van lokaal betamethasondipropionaat is echter aangetoond dat het de lokale weefselconcentratie van minoxidil verhoogt en de systemische absorptie ervan vermindert; het effect bij een ontstoken hoofdhuid is echter niet bekend.

Gelijktijdig gebruik met perifere vaatverwijders en antihypertensiva kan het risico op orthostatische hypotensie verhogen.

Gelijktijdig gebruik met ciclosporine kan het risico op hypertrichose verhogen.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Gebruik ontraden.

Vruchtbaarheid: Dieronderzoeken hebben geen aantasting van de vruchtbaarheid aangetoond.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Er zijn enkele meldingen van aangeboren afwijkingen bij kinderen van moeders die cutaan minoxidil hebben gebruikt. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Farmacologisch effect: Er zijn tevens meldingen van voorbijgaande hypertrichose bij de neonaat, ook na cutaan gebruik van minoxidil.

Advies: Gebruik ontraden.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. IgG gaat over in de moedermelk. Een nadelig effect op de zuigeling kan niet worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja.

Farmacologisch effect: Vanwege de beperkte absorptie van minoxidil bij de moeder, lijkt een effect op de zuigeling niet waarschijnlijk.

Advies: Kan volgens Lareb waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

Er zijn van dit middel geen klinisch relevante contra-indicaties bekend.

Waarschuwingen en voorzorgen

Bij het ontwikkelen van een conjunctivitis die niet verdwijnt na behandeling, een oogonderzoek laten uitvoeren.

Behandel een reeds bestaande worminfectie voorafgaand aan de behandeling met lebrikizumab, omdat niet bekend is of lebrikizumab de immuunreactie tegen worminfecties beïnvloedt door remming van IL-13. Indien patiënten tijdens behandeling een worminfectie oplopen en niet op de wormbehandeling reageren, de behandeling met lebrikizumab onderbreken totdat de infectie is verdwenen.

Bij kinderen van 6 maanden tot 12 jaar en bij kinderen van 12–17 jaar met een lichaamsgewicht < 40 kg zijn de veiligheid en werkzaamheid nog niet vastgesteld.

Waarschuwingen en voorzorgen

Bij contact met ogen, beschadigde huid of slijmvliezen deze overvloedig spoelen met koud water en indien nodig een oogarts raadplegen. De oplossing en lotion kunnen branderigheid en irritatie van de ogen veroorzaken.

Beschadigde huid: Niet aanbrengen op een ontstoken, geïrriteerde, geïnfecteerde hoofdhuid, gebieden die zijn aangetast door psoriasis, ernstig verbrande hoofdhuid, ernstige vervelling of een geschoren hoofdhuid, vanwege het risico van verhoogde absorptie.

Minoxidil niet toepassen wanneer er geen (familie)anamnese van haarverlies is, haaruitval plotseling en/of pleksgewijs is, haarverlies toe te schrijven is aan zwangerschap of bevalling (alleen voor vrouwen), of de reden voor haarverlies onbekend is. Ook als haarverlies geassocieerd is met bepaalde behandelingen (zoals chemotherapie bij kanker) of bepaalde ziekten (zoals ijzertekort, schildklieraandoeningen, lupus of secundaire syfilis), evenals ernstige voedingsproblemen, en bepaalde gewoonten met betrekking tot uiterlijke verzorging (bv. strak invlechten of strakke paardenstaarten).

Patiënten met cardiovasculaire aandoeningen of hartritmestoornissen dienen contact op te nemen met een arts voordat ze minoxidil gebruiken, aangezien enige absorptie via de hoofdhuid mogelijk is. Controleer regelmatig bloeddruk en hartslag bij patiënten met hart- en vaataandoeningen zoals bij: coronaire hartziekte, congestief hartfalen en/of hartklepaandoeningen, potentieel risico op water- en zoutretentie, lokaal en gegeneraliseerd oedeem, pericardiale effusie, harttamponnade, tachycardie en angina pectoris.

Gebruik staken en een arts raadplegen in de volgende gevallen: bij hypotensie, pijn op de borst, snelle hartslag, flauwte of duizeligheid, onverwachte onverklaarbare gewichtstoename, gezwollen handen of voeten of aanhoudende roodheid of irritatie van de hoofdhuid.

Blootstelling aan zonlicht (en zonnebank) vermijden; indien dit niet mogelijk is de behandelde huidgedeeltes beschermen (hoofdbedekking zoals een pet). Niet gebruiken bij zonnebrand.

Verergering haaruitval: In sommige gevallen kan na 2–6 weken een tijdelijke toename van haaruitval optreden dat enkele weken kan aanhouden. Dit komt waarschijnlijk omdat minoxidil de haarfollikels aanzet om van de telogene fase (rustfase) naar de anagene fase (groeifase) over te gaan (oude haren vallen uit als nieuwe haren op hun plaats groeien). Indien de haaruitval langer dan 2 weken aanhoudt het gebruik staken en contact opnemen met de arts.

Minoxidil kan de kleur en/of textuur van het haar veranderen.

Bij ouderen zijn de effectiviteit en veiligheid niet vastgesteld.

Zorg ervoor dat kinderen niet in contact komen met lichaamsdelen waar minoxidil is aangebracht. Er zijn gevallen van overmatige haargroei gemeld op het lichaam van zuigelingen na huidcontact met plaatsen waar minoxidil was aangebracht bij patiënten (verzorgers). Hypertrichose was binnen enkele maanden omkeerbaar wanneer de kinderen niet langer werden blootgesteld aan minoxidil.

Hulpstoffen

• Bergapteen (in lotion Fagron) kan gevoeligheid voor UV-licht vergroten;
• De lotion en oplossingen bevatten ethanol en zijn ontvlambaar; vermijd contact met open vuur en gebruik van een föhn. Vermijd ook contact met de ogen, vanwege het irriterende effect van alcohol op de ogen. Ethanol kan lokale irritatie en een droge huid veroorzaken.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met lebrikizumab contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Symptomen

Na accidentele orale inname (ten gevolge van snelle en bijna volledige absorptie): hypotensie, tachycardie, water- en zoutretentie met het optreden van oedeem, pleurale effusie of congestief hartfalen.

Neem voor meer informatie over een vergiftiging met minoxidil contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Lebrikizumab is een interleukineremmer gericht tegen interleukine 13 (IL-13). Het is een recombinant IgG4-monoklonaal antilichaam dat met hoge affiniteit bindt aan IL‐13 en selectief de IL-13-signalering remt via de IL‐4-receptor alfa (IL‐4Rα)/ IL₁13-receptor alfa 1 (IL‐13Rα1-)heterodimeer, waardoor de 'downstream' effecten van IL‐13 worden geremd. IL-13 speelt een belangrijke rol bij ontsteking type 2, zoals constitutioneel eczeem.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Kan bij lokale toepassing de haargroei bij alopecia androgenetica enigermate stimuleren. Het zet haarfollikels aan om van de rustfase naar de actieve groeifase te gaan door een direct effect op de proliferatie en differentiatie van folliculaire keratinocyten. Hierdoor wordt de anagene fase (groeifase) verlengd. Mogelijk spelen kaliumkanalen hierbij een rol, echter het juiste werkingsmechanisme van minoxidil bij alopecia androgenetica is nog niet geheel bekend. Werking: na ≥ 4 maanden, sterk individueel. Bij staken van de toediening stopt de nieuwe haargroei en keert het beeld van vóór de behandeling binnen 3–4 maanden terug.

In sommige gevallen kan na 2–6 weken een tijdelijke toename van haaruitval optreden dat enkele weken kan aanhouden; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

lebrikizumab hoort bij de groep dermatica, overige.

• abrocitinib (D11AH08) Vergelijk
• brimonidine (cutaan) (D11AX21) Vergelijk
• deoxycholzuur (D11AX24) Vergelijk
• dimethylsulfoxide (M02AX03) Vergelijk
• ditranol (D05AC01) Vergelijk
• eflornithine (D11AX16) Vergelijk
• glycopyrronium (cutaan) (D11AA01) Vergelijk
• ichthammol (D05AA) Vergelijk
• ivermectine (cutaan) (D11AX22) Vergelijk
• levomenthol (cutaan) (D04AX) Vergelijk
• metronidazol (cutaan steriel) (D06BX01) Vergelijk
• metronidazol (cutaan) (D06BX01) Vergelijk
• minoxidil (cutaan) (D11AX01) Vergelijk
• tirbanibuline (D06BX03) Vergelijk

Groepsinformatie

minoxidil (cutaan) hoort bij de groep dermatica, overige.

• abrocitinib (D11AH08) Vergelijk
• brimonidine (cutaan) (D11AX21) Vergelijk
• deoxycholzuur (D11AX24) Vergelijk
• dimethylsulfoxide (M02AX03) Vergelijk
• ditranol (D05AC01) Vergelijk
• eflornithine (D11AX16) Vergelijk
• glycopyrronium (cutaan) (D11AA01) Vergelijk
• ichthammol (D05AA) Vergelijk
• ivermectine (cutaan) (D11AX22) Vergelijk
• lebrikizumab (D11AH10) Vergelijk
• levomenthol (cutaan) (D04AX) Vergelijk
• metronidazol (cutaan steriel) (D06BX01) Vergelijk
• metronidazol (cutaan) (D06BX01) Vergelijk
• tirbanibuline (D06BX03) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• dermatica, overige

Indicaties

• constitutioneel eczeem

Externe links

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• dermatica, overige

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten