Samenstelling

Samenstelling

Advies

Start bij de behandeling van rosacea met papels en/of pustels, met lokaal metronidazol, azelaïnezuur of ivermectine. Voeg bij onvoldoende werkzaamheid doxycycline toe aan de lokale behandeling. Bij onvoldoende effect kan in de tweedelijnszorg minocycline (offlabel) of isotretinoïne (offlabel) worden toegepast. Bij erythemateuze klachten staat het geven van niet-medicamenteuze adviezen, zoals het vermijden van vasomotorische prikkels, op de voorgrond. Overweeg bij onvoldoende verbetering een proefbehandeling met brimonidinegel. Behandel hinderlijke klachten van teleangiëctasieën en/of erytheem in de tweedelijnszorg met laser of ‘intense pulsed light’ (IPL). Behandeling van oculaire rosacea en ernstige rhinophyma vindt plaats in de tweedelijnszorg. Voor de behandeling van verschillende kenmerken van rosacea zoals papulopustels, erytheem en teleangiëctasieën kunnen diverse behandelingen worden gecombineerd, zoals lokale behandeling met orale behandeling of laserbehandeling.

Advies

Wees terughoudend met medicamenteuze behandeling van alopecia androgenetica aangezien de effectiviteit van medicatie tegenvalt, bijwerkingen kunnen optreden en er relatief weinig gegevens zijn over werkzaamheid en veiligheid bij langdurig gebruik. Alleen bij hoge lijdensdruk kan minoxidil oplossing/lotion 2% of finasteride 1 mg een behandeloptie zijn; zie voor meer informatie de NHG-Behandelrichtlijn Alopecia (2024).

Indicaties

• Acne rosacea met ontstoken papulopustulae.

Gerelateerde informatie

• rosacea

Indicaties

• Alopecia androgenetica bij:
  • mannen (oplossing/lotion 2% en oplossing 5%);
  • vrouwen (oplossing/lotion 2%).

Doseringen

Vermijd bloostelling aan UV-straling; zie voor meer informatie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Toediening

• Niet te dicht bij de ogen aanbrengen en contact met de ogen (ook via de vingers) en slijmvliezen vermijden; bij contact de crème of gel zorgvuldig uitspoelen met water.
• Was de handen na gebruik, of gebruik een vingercondoom.
• Volgens de fabrikant kunnen na het aanbrengen van de crème of gel niet–comedogene en niet–adstringerende cosmetica worden gebruikt.

Doseringen

Alleen toepassen op de gezonde en onbeschadigde hoofdhuid; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Blootstelling aan zonlicht (en zonnebank) vermijden; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Let op! Het aantal benodigde pompverstuivingen is verschillend voor de lotion (Fagron) en de oplossing (Xiromed); raadpleeg de bijsluiter voor gebruik.

Let op! De lotion en oplossing bevatten alcohol en zijn ontvlambaar; vermijd open vuur en gebruik van een föhn.

Bij ouderen (> 65 j.) zijn de veiligheid en werkzaamheid niet vastgesteld.

Toediening

• Alleen aanbrengen wanneer haar en schedelhuid volkomen droog zijn;
• Plastic handschoenen gebruiken of handen zorgvuldig wassen na aanbrengen, vanwege risico op haargroei op andere delen van het lichaam bij contact;
• Vermijd contact met de ogen, beschadigde huid, slijmvliezen en inhalatie van de pompverstuiving; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): lokaal: droge huid, jeuk, branderig gevoel, tintelen, pijn, irritatie, erytheem, uitslag, toename van rosacea.

Soms (0,1-1%): hypo-esthesie, paresthesie, dysgeusie (metaalsmaak). Misselijkheid.

Zelden (0,01-0,1%): angio–oedeem, anafylaxie.

Verder zijn gemeld: contacteczeem, huidexfoliatie en gezichtsoedeem. Tranende ogen indien te dicht bij de ogen aangebracht.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Lokaal

Vaak (1-10%): lokale irritatie, zoals huidschilfering, droge huid, branderig gevoel, jeuk, roodheid, huiduitslag, acneïforme dermatitis. Hypertrichose (op andere plaatsen dan aangebracht).

Soms (0,1-1%): oogirritatie. Eczeem. Veranderingen in haartextuur en haarkleur.

Zelden (0,01-0,1%): ongelijke haargroei, tijdelijk haarverlies.

Systemisch

Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn.

Vaak (1-10%): dyspneu. Depressie. Spierpijn.

Soms (0,1-1%): duizeligheid, zwakte. Tintelingen, neuritis. Oedeem. Hepatitis. Urticaria. Visusstoornis. Oorontsteking (vnl. otitis externa). Smaakstoornis.

Zelden (0,01-0,1%): pijn op de borst. Verandering in bloeddruk, verhoogde hartslag. Nierstenen.

Verder is gemeld: overgevoeligheidsreacties waaronder angio-oedeem.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Gezien de minimale absorptie van de meeste middelen is het niet waarschijnlijk dat interacties optreden.

Interacties

Niet gelijktijdig gebruiken met andere lokale geneesmiddelen zoals corticosteroïden en retinoïden (tretinoïne, adapaleen) of occlusieve verbanden en haarproducten zoals haarwax (occlusieve pommades) omdat ze de absorptie kunnen verhogen. Bij gelijktijdig gebruik van lokaal betamethasondipropionaat is echter aangetoond dat het de lokale weefselconcentratie van minoxidil verhoogt en de systemische absorptie ervan vermindert; het effect bij een ontstoken hoofdhuid is echter niet bekend.

Gelijktijdig gebruik met perifere vaatverwijders en antihypertensiva kan het risico op orthostatische hypotensie verhogen.

Gelijktijdig gebruik met ciclosporine kan het risico op hypertrichose verhogen.

Zwangerschap

Metronidazol passeert de placenta.

Teratogenese: Ruime ervaring bij de mens (lokaal of systemisch) laat geen nadelige effecten zien.

Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Er zijn enkele meldingen van aangeboren afwijkingen bij kinderen van moeders die cutaan minoxidil hebben gebruikt. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Farmacologisch effect: Er zijn tevens meldingen van voorbijgaande hypertrichose bij de neonaat, ook na cutaan gebruik van minoxidil.

Advies: Gebruik ontraden.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, met een concentratie gelijk aan de plasmaconcentratie van de moeder. De melk kan een onaangename metaalsmaak krijgen.

Farmacologisch effect: Bij systemisch gebruik is de halfwaardetijd bij zuigelingen verlengd, waardoor stapeling kan optreden; er zijn echter geen duidelijke aanwijzingen voor nadelige effecten op de zuigeling bij systemisch gebruik. Bij lokaal gebruik zijn daarom geen nadelige effecten op de zuigeling te verwachten.

Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt. Eventueel de borstvoeding onderbreken tot 12 uur na aanbrengen, indien de borst geweigerd wordt (vanwege de mogelijke metaalsmaak).

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja.

Farmacologisch effect: Vanwege de beperkte absorptie van minoxidil bij de moeder, lijkt een effect op de zuigeling niet waarschijnlijk.

Advies: Kan volgens Lareb waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• overgevoeligheid voor nitro-imidazolen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Ogen en slijmvliezen: niet te dicht bij de ogen aanbrengen (tranende ogen zijn gemeld) en contact met de ogen (via vingers) en slijmvliezen vermijden; bij contact de crème of gel zorgvuldig uitspoelen met water.

Wees voorzichtig bij bloeddyscrasieën in de voorgeschiedenis.

Metronidazol wordt door UV–straling omgezet in een inactieve verbinding waardoor de werkzaamheid vermindert; daarom blootstelling van de huid aan UV-straling gedurende de therapie vermijden. Fototoxische bijwerkingen zijn niet gemeld.

Huidirritatie/overgevoeligheid: huidirritatie treedt m.n. aan het begin van de behandeling op. Laat de patiënt contact opnemen bij aanhoudende of hevige huidirritatie. Bij het optreden van overgevoeligheidsreacties (o.a. jeuk, urticaria, duizeligheid, angio-oedeem) het gebruik onmiddellijk staken.

Over de mogelijke carcinogene werking van metronidazol bij langdurig cutaan gebruik bestaan nog onvoldoende gegevens; de crème of gel niet onnodig of langdurig gebruiken.

Kinderen: Er zijn onvoldoende gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij kinderen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Bij contact met ogen, beschadigde huid of slijmvliezen deze overvloedig spoelen met koud water en indien nodig een oogarts raadplegen. De oplossing en lotion kunnen branderigheid en irritatie van de ogen veroorzaken.

Beschadigde huid: Niet aanbrengen op een ontstoken, geïrriteerde, geïnfecteerde hoofdhuid, gebieden die zijn aangetast door psoriasis, ernstig verbrande hoofdhuid, ernstige vervelling of een geschoren hoofdhuid, vanwege het risico van verhoogde absorptie.

Minoxidil niet toepassen wanneer er geen (familie)anamnese van haarverlies is, haaruitval plotseling en/of pleksgewijs is, haarverlies toe te schrijven is aan zwangerschap of bevalling (alleen voor vrouwen), of de reden voor haarverlies onbekend is. Ook als haarverlies geassocieerd is met bepaalde behandelingen (zoals chemotherapie bij kanker) of bepaalde ziekten (zoals ijzertekort, schildklieraandoeningen, lupus of secundaire syfilis), evenals ernstige voedingsproblemen, en bepaalde gewoonten met betrekking tot uiterlijke verzorging (bv. strak invlechten of strakke paardenstaarten).

Patiënten met cardiovasculaire aandoeningen of hartritmestoornissen dienen contact op te nemen met een arts voordat ze minoxidil gebruiken, aangezien enige absorptie via de hoofdhuid mogelijk is. Controleer regelmatig bloeddruk en hartslag bij patiënten met hart- en vaataandoeningen zoals bij: coronaire hartziekte, congestief hartfalen en/of hartklepaandoeningen, potentieel risico op water- en zoutretentie, lokaal en gegeneraliseerd oedeem, pericardiale effusie, harttamponnade, tachycardie en angina pectoris.

Gebruik staken en een arts raadplegen in de volgende gevallen: bij hypotensie, pijn op de borst, snelle hartslag, flauwte of duizeligheid, onverwachte onverklaarbare gewichtstoename, gezwollen handen of voeten of aanhoudende roodheid of irritatie van de hoofdhuid.

Blootstelling aan zonlicht (en zonnebank) vermijden; indien dit niet mogelijk is de behandelde huidgedeeltes beschermen (hoofdbedekking zoals een pet). Niet gebruiken bij zonnebrand.

Verergering haaruitval: In sommige gevallen kan na 2–6 weken een tijdelijke toename van haaruitval optreden dat enkele weken kan aanhouden. Dit komt waarschijnlijk omdat minoxidil de haarfollikels aanzet om van de telogene fase (rustfase) naar de anagene fase (groeifase) over te gaan (oude haren vallen uit als nieuwe haren op hun plaats groeien). Indien de haaruitval langer dan 2 weken aanhoudt het gebruik staken en contact opnemen met de arts.

Minoxidil kan de kleur en/of textuur van het haar veranderen.

Bij ouderen zijn de effectiviteit en veiligheid niet vastgesteld.

Zorg ervoor dat kinderen niet in contact komen met lichaamsdelen waar minoxidil is aangebracht. Er zijn gevallen van overmatige haargroei gemeld op het lichaam van zuigelingen na huidcontact met plaatsen waar minoxidil was aangebracht bij patiënten (verzorgers). Hypertrichose was binnen enkele maanden omkeerbaar wanneer de kinderen niet langer werden blootgesteld aan minoxidil.

Hulpstoffen

• Bergapteen (in lotion Fagron) kan gevoeligheid voor UV-licht vergroten;
• De lotion en oplossingen bevatten ethanol en zijn ontvlambaar; vermijd contact met open vuur en gebruik van een föhn. Vermijd ook contact met de ogen, vanwege het irriterende effect van alcohol op de ogen. Ethanol kan lokale irritatie en een droge huid veroorzaken.

Overdosering

Symptomen

Na accidentele orale inname (ten gevolge van snelle en bijna volledige absorptie): hypotensie, tachycardie, water- en zoutretentie met het optreden van oedeem, pleurale effusie of congestief hartfalen.

Neem voor meer informatie over een vergiftiging met minoxidil contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Nitro-imidazolderivaat met antibacteriële en antiprotozoaire werking tegen een groot aantal pathogene micro-organismen. Het heeft tevens een anti-inflammatoir en immunosuppressief effect. Het exacte werkingsmechanisme bij rosacea is niet bekend; er zijn sterke aanwijzingen dat het therapeutisch effect eerder toe te schrijven is aan anti-inflammatoire en immunosuppressieve eigenschappen dan aan antibacteriële of antiprotozoaire werking.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Kan bij lokale toepassing de haargroei bij alopecia androgenetica enigermate stimuleren. Het zet haarfollikels aan om van de rustfase naar de actieve groeifase te gaan door een direct effect op de proliferatie en differentiatie van folliculaire keratinocyten. Hierdoor wordt de anagene fase (groeifase) verlengd. Mogelijk spelen kaliumkanalen hierbij een rol, echter het juiste werkingsmechanisme van minoxidil bij alopecia androgenetica is nog niet geheel bekend. Werking: na ≥ 4 maanden, sterk individueel. Bij staken van de toediening stopt de nieuwe haargroei en keert het beeld van vóór de behandeling binnen 3–4 maanden terug.

In sommige gevallen kan na 2–6 weken een tijdelijke toename van haaruitval optreden dat enkele weken kan aanhouden; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

metronidazol (cutaan) hoort bij de groep dermatica, overige.

• abrocitinib (D11AH08) Vergelijk
• brimonidine (cutaan) (D11AX21) Vergelijk
• deoxycholzuur (D11AX24) Vergelijk
• dimethylsulfoxide (M02AX03) Vergelijk
• ditranol (D05AC01) Vergelijk
• eflornithine (D11AX16) Vergelijk
• glycopyrronium (cutaan) (D11AA01) Vergelijk
• ichthammol (D05AA) Vergelijk
• ivermectine (cutaan) (D11AX22) Vergelijk
• lebrikizumab (D11AH10) Vergelijk
• levomenthol (cutaan) (D04AX) Vergelijk
• metronidazol (cutaan steriel) (D06BX01) Vergelijk
• minoxidil (cutaan) (D11AX01) Vergelijk
• tirbanibuline (D06BX03) Vergelijk

Groepsinformatie

minoxidil (cutaan) hoort bij de groep dermatica, overige.

• abrocitinib (D11AH08) Vergelijk
• brimonidine (cutaan) (D11AX21) Vergelijk
• deoxycholzuur (D11AX24) Vergelijk
• dimethylsulfoxide (M02AX03) Vergelijk
• ditranol (D05AC01) Vergelijk
• eflornithine (D11AX16) Vergelijk
• glycopyrronium (cutaan) (D11AA01) Vergelijk
• ichthammol (D05AA) Vergelijk
• ivermectine (cutaan) (D11AX22) Vergelijk
• lebrikizumab (D11AH10) Vergelijk
• levomenthol (cutaan) (D04AX) Vergelijk
• metronidazol (cutaan steriel) (D06BX01) Vergelijk
• metronidazol (cutaan) (D06BX01) Vergelijk
• tirbanibuline (D06BX03) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• dermatica, overige

Indicaties

• rosacea

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• dermatica, overige

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten