Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Natriumfluoride/chloorhexidine XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Mondspoeling
Bevat: natriumfluoride 1 mg/ml, chloorhexidinedigluconaat 2 mg/ml.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Elmex gel CP Gaba GmbH
- Toedieningsvorm
- Gel 1,25% 'medical caries protectie'
- Sterkte
- 12,5 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 38 g
Bevat per g: olaflur 30,32 mg, dectaflur 2,87 mg, natriumfluoride 22,10 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Volgens het advies Cariëspreventie (2011) van het Ivoren Kruis kan, bij wie poetsen niet goed mogelijk is, spoelmiddel of mondspray op basis van fluoride en chloorhexidine uitkomst bieden om plaquegroei te verminderen.
Advies
Aminofluoriden slechts voorschrijven, indien er een duidelijke indicatie is en er geen gevaar van overdosering bestaat. Ter preventie van tandbederf kan de toediening in het algemeen beperkt blijven tot kinderen met meer kans op cariës.
Indicaties
- Preventie van tandcariës, wanneer tandenpoetsen niet mogelijk is, bijvoorbeeld na mondoperaties of bij mensen met een motorische of verstandelijke beperking.
Indicaties
- Vóórkomen van tandcariës bij meer kans op cariës;
- Vóórkomen van tandcariës bij ontkalking van het tandglazuur onder ankers van uitneembare partiële prothesen of onder orthodontische apparaten;
- Refluoridering van geslepen vlakken van het tandglazuur.
Doseringen
Cariëspreventie
Volwassenen en kinderen ≥ 6 jaar
2× per dag spoelen met 10 ml gedurende één minuut met onverdund spoelmiddel, daarna de vloeistof uitspugen, niet doorslikken. Bij tandheelkundige ingrepen gebruikelijk 1–2 weken spoelen; bij een gingivitis kan de behandeling tot een maand duren.
Een gemiste spoeling kan desgewenst worden ingehaald, tenzij het bijna tijd is voor de volgende spoeling.
Toediening
- Bij voorkeur ná het ontbijt en vóór het slapen gaan spoelen. De fluoride kan langer doorwerken als de eerste uren niets wordt gegeten of gedronken;
- Doe een gebitsprothese uit voor het spoelen, reinig en leg deze vervolgens een kwartier in spoelvloeistof.
Doseringen
Tandverzorging thuis
Volwassenen en kinderen ≥ 6 jaar
Eenmaal per week voor het slapen gaan, nadat de tanden zijn gepoetst, 1-2 cm (= ca. 0,5 g) tandgel met de tandenborstel grondig op alle vlakken van tanden en kiezen aanbrengen; 3-4 minuten laten inwerken, overtollig gel en speeksel af en toe uitspuwen. De totale duur van de applicatie (borstelen + inwerktijd) mag maximaal 5 minuten duren. De mond spoelen na gebruik.
Jeugdtandverzorgingsdiensten, poliklinieken en tandartspraktijken
Volwassenen en kinderen ≥ 6 jaar
Halfjaarlijkse applicatie door de tandarts door middel van wattenpellet, roterende borstel of applicatielepel. Het is hierbij niet noodzakelijk de elementen droog te leggen. Tandgel in applicatielepel niet gebruiken bij kinderen < 8 jaar, vanwege het gevaar van overdosering. Zorg voor voldoende inwerktijd van de tandgel op de tanden (2-4 minuten), echter maximaal 5 minuten laten inwerken. Daarna de mond spoelen.
Bijwerkingen
Gemeld zijn: Meestal reversibele geelbruine tot zwartbruine verkleuring van tong en tanden (ook van vullingen en prothesen). Witte vlekjes of streepjes in het tandglazuur. smaakverandering en branderig gevoel van de tong (beiden voorbijgaand). Desquamatie, zwelling of pijn van het mondslijmvlies, droge mond. Parotitis. Overgevoeligheid (o.a. speekselvloed, mondulcera, stomatitis, erytheem, urticaria en huiduitslag) en anafylaxie (incl. anafylactische shock).
Bijwerkingen
Zeer zelden (< 0,01%): na herhaald aanbrengen met applicatielepel: schilfering en ulceraties van het mondslijmvlies, oppervlakkige erosies.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties, irritatie, oedeem, ontsteking, ulceraties en loslaten van mondslijmvlies, stomatitis, jeuk in mond, droge mond, scherpe smaak, keelpijn, maagpijn.
Interacties
Chloorhexidine is niet verenigbaar met anion-actieve stoffen die normaliter in tandpasta aanwezig zijn (bv. detergentia zoals natrium-laurylsulfaat).
Interacties
Inname - direct na behandeling met dit middel - van calcium, magnesium (o.a. in melk) en aluminium (in sommige antacida) kunnen het effect van fluoride verminderen.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens (natriumfluoride). Bij dieren is bij zeer hoge doses (systemisch) reproductietoxiciteit gemeld (natriumfluoride).
Farmacologisch effect: Het middel wordt niet doorgeslikt, waardoor het zeer beperkt in het maag-darmkanaal beschikbaar is voor opname. Bovendien wordt chloorhexidine nauwelijks opgenomen vanuit het maag-darmkanaal.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Op grond van ervaring met drinkwaterfluoridering zijn bij de aanbevolen dosering geen nadelige effecten te verwachten.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend (chloorhexidine). Ja, in geringe mate (natriumfluoride).
Farmacologisch effect: Het middel wordt niet doorgeslikt, waardoor het zeer beperkt in het maag-darmkanaal beschikbaar is voor opname bij de moeder. Bovendien wordt chloorhexidine nauwelijks opgenomen vanuit het maag-darmkanaal. Er worden daarom geen effecten bij de zuigeling verwacht.
Advies: Kan veilig worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: In zeer geringe mate.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Contra-indicaties
Er zijn voor dit middel geen contra-indicaties bekend.
Contra-indicaties
- pathologische schilferige afwijkingen van het mondslijmvlies;
- een ontoereikende of onvoldoende ontwikkelde slikreflex;
- fluorose van bot en/of tandglazuur;
- gebruik bij kinderen < 6 jaar.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bij speekselvloed, pijn, irritatie, zwelling, mondulcera of stomatitis het gebruik staken; laat de patiënt contact opnemen met de tandarts. Ook in geval van aanhoudende klachten van smaakverandering en branderig gevoel van de tong.
De (reversibele) bruinverkleuring van tanden en tong is sterker bij aanwezigheid van tannine in de mond (zoals na drinken van thee, koffie, rode wijn) en kan grotendeels worden voorkomen door ruim voor het gebruik de tanden te poetsen (of het kunstgebit te reinigen met een kunstgebitreiniger). Er is geen adequate wijze anders dan polijsten om de verkleuring van gebitselementen te doen verdwijnen. De tongverkleuring verdwijnt nadat het gebruik wordt gestopt.
Fluorose (gevlekt glazuur, zebratanden) kan bij kinderen ontstaan door overmatig gebruik van fluoride tijdens de tandvorming. De kwetsbare leeftijdsfase ligt met name tussen ½ en 4½ jaar, omdat in die periode het later zichtbare glazuur van de snijtanden wordt gevormd. Fluorose kan pas worden opgemerkt na de leeftijd van ca. 6 jaar, wanneer de blijvende tanden zijn doorgebroken.
Wasadvies: Als een kledingstuk of beddengoed in contact is geweest met chloorhexidine, kunnen na het wassen met een chloorbevattend wasmiddel, bruine niet-verwijderbare vlekken ontstaan. Deze vlekken zijn te voorkomen door te bleken met perboraat.
Waarschuwingen en voorzorgen
Wees bedacht op ongecoördineerde, gelijktijdige aanwending van verschillende fluoridetoepassingen.
Niet inslikken. Te hoge fluoridedosering is niet effectiever en is mogelijk schadelijk. Contact met glazen of metalen voorwerpen vermijden.
Staak gebruik van dit middel bij optreden van schilfering en ulceraties van het mondslijmvlies en oppervlakkige erosies. Indien noodzakelijk het residu verwijderen en de mond spoelen.
Bij jonge kinderen is het raadzaam toezicht te houden op het juiste gebruik. Langdurend én overmatig dagelijks gebruik ten tijde van de ontwikkeling van de tanden (tot het 8e levensjaar) kan het mineraliseren van het tandglazuur verstoren (fluorosis); de bovengrens voor de dagelijkse fluoride-inname ligt derhalve op 1,5 mg (bij kinderen van 1-3 jaar) of 2,5 mg (bij kinderen van 4-8 jaar).
Overdosering
Symptomen
natriumfluoride: acute intoxicatie: transpiratie, hypersalivatie, maag-darmstoornissen zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree, en in ernstiger gevallen hypomagnesiëmie, hypocalciëmie, hyperkaliëmie, hartritmestoornissen, tremoren, tetanie, convulsies, ademhalingsstoornissen, hypotensie, shock en hartstilstand kunnen optreden. De geschatte toxische dosis is vanaf 5–10 mg fluoride/kg lichaamsgewicht (= 11–22 mg natriumfluoride/kg). Met name bij kinderen bestaat gevaar voor acute intoxicatie, door snoepen van fluoridetandpasta, tandgel of tabletjes, of drinken van natriumfluoride-mondspoeling. Duraphat tandpasta bevat tevens menthol, dat vooral bij zuigelingen en kinderen bij inname in grote hoeveelheden convulsies kan veroorzaken. Chloorhexidine: Alleen lokaal: lichte irritatie van slijmvliezen, mogelijk misselijkheid en braken (chloorhexidine wordt nauwelijks opgenomen vanuit het maag-darmkanaal).
Therapie
Melk drinken.
Neem voor meer informatie over een intoxicatie met dit middel contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Overdosering
Symptomen
Acute intoxicatie: misselijkheid, braken, diarree, vochtverlies en in uitzonderlijke gevallen shock. In zeldzame gevallen vermoeidheid en bleekheid.
Voor meer informatie over symptomen en behandeling van een vergiftiging met aminofluoriden, zie vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Chloorhexidine heeft een bactericide werking tegen schadelijke bacteriën in de mondholte en voorkomt zo het ontstaan van tandplak. Natriumfluoride versterkt de tanden en beschermt het tandglazuur, doordat fluoride de demineralisatie van het tandoppervlak remt en de remineralisatie bevordert.
Kinetische gegevens
| Resorptie | Natriumfluoride: na accidentele orale inname snel en uitgebreid (90–100%); chloorhexidine: niet of nauwelijks. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Combinatie van aminofluoriden met bijzondere affiniteit tot tandglazuur (lokale fluoridering van het tandglazuur). Het stimuleert de vorming van grotere en regelmatiger glazuurkristallen en leidt door uitwisseling van anionen tot vorming van een geringere hoeveelheid hydroxyfluorapatiet. Is werkzamer dan de anorganische fluoriden. Bij lage pH (maag) wordt waterstoffluoride gevormd.
Kinetische gegevens
| Resorptie | snel in maag en dunne darm (waterstoffluoride). |
| T max | binnen 30 min. |
| Eliminatie | vnl. met de urine. |
| T 1/2el | 1½-5 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
natriumfluoride/chloorhexidine hoort bij de groep fluoriden.
Groepsinformatie
aminofluoriden hoort bij de groep fluoriden.