Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Paricalcitol XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 5 microg/ml
- Verpakkingsvorm
- flacon 1 ml
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Cholecalciferol XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, sommige filmomhuld
- Sterkte
- 800 IE, 25.000 IE, 50.000 IE
Colecalciferol benferol XGVS Goodlife Pharma Nederland
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 800 IE, 5600 IE, 25.000 IE, 50.000 IE, 100.000 IE
Colecalciferol drank FNA XGVS Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 50.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- 100 ml met doseerspuit, 0,5 ml, 1 ml met wegwerpdoseerspuit (50.000 IE = 1,25 mg), 2 ml met wegwerpdoseerspuit (100.000 IE = 2,5 mg), 10 ml
D-Cura XGVS Galephar Netherlands bv
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 5600 IE
5600 IE = 140 microg.
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 25.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 1 ml
1 ml = 625 microg.
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 100.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 1 ml
1 ml = 2,5 mg.
Devaron XGVS OTC Valwater bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 400 IE
400 IE = 10 microg.
Divisun XGVS Mylan bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 800 IE
800 IE = 20 microg.
Osferol-D3 XGVS Pharma Patent Kft
- Toedieningsvorm
- Tablet, filmomhuld
- Sterkte
- 7000 IE, 30.000 IE
7000 IE = 175 microg; 30.000 IE = 750 microg.
Thorens XGVS Mylan bv
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 10.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- flacon 2,5 ml
1 ml = 250 microg.
Vitamine D Will XGVS Will-Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 25.000 IE, 50.000 IE
Vitamine D3 XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 5600 IE
5600 IE = 140 microg.
Vitamine D3 Costero XGVS Costero bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 5600 IE, 25.000 IE
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Behandel, indien mogelijk, de oorzaak van chronische nierschade. Start daarnaast behandeling om het grotere risico van (vnl. cardiovasculaire) morbiditeit te verminderen en progressie van nierschade te voorkomen of beperken. Behandel de complicaties van nierschade en start eventueel niervervangende therapie (dialyse).
Advies
Geef voor de behandeling van een vitamine D-deficiëntie bij ouderen > 70 jaar met een calcidiolspiegel < 50 nmol/liter, colecalciferol (vitamine D3). Geef een oplaaddosering bij < 35 nmol/l. Voeg bij een ernstige nierinsufficiëntie (eGFR < 15 ml/min) alfacalcidol toe.
Zie voor de preventie van een vitamine D-deficiëntie bij ouderen > 70 jaar en bij andere risicogroepen de vitamine D-suppletieadviezen van de Gezondheidsraad via het vitamine D stroomdiagram op voedingscentrum.nl.
Kies voor de behandeling van osteoporose in eerste instantie uit de bisfosfonaten alendroninezuur en risedroninezuur in combinatie met colecalciferol (vitamine D3) en, afhankelijk van de dagelijkse inname van de patiënt, calcium. Na een recente heupfractuur heeft een behandeling met zoledroninezuur de voorkeur. Bij het bestaan van een contra-indicatie, intolerantie of een slechte therapietrouw zijn alendroninezuur in drankvorm, zoledroninezuur, of denosumab alternatieven. Overweeg bij postmenopauzale vrouwen met ernstige osteoporose direct te starten met teriparatide of romosozumab.
Indicaties
- Preventie en behandeling van secundaire hyperparathyroïdie bij volwassen patiënten met chronische nierinsufficiëntie (stadium 5) die hemo- of peritoneaaldialyse ondergaan.
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Profylaxe van vitamine D-deficiëntie vanwege een deficiënt dieet of onvoldoende blootstelling aan zonlicht.
- Behandeling van een vastgestelde vitamine D-deficiëntie.
- Als adjuvans bij osteoporosetherapie bij (kans op) vitamine D-deficiëntie, bij voorkeur in combinatie met calcium.
- Profylaxe van rachitis bij prematuren, zuigelingen en kinderen.
- Suppletie bij cystische fibrose.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Secundaire hyperparathyroïdie bij dialysepatiënten
Volwassenen
Intraveneus: Toedienen tijdens de dialyse (niet vaker dan elke twee dagen). Begindosis (in microg) = uitgangswaarde iPTH-spiegel in pg/ml (of pmol/l) gedeeld door 80 (of 8). Maximum begindosis in klinisch onderzoek was 40 microg.
Titratiedosis: dosisaanpassing elke 2–4 weken. Aanbevolen doseringsrichtlijn: indien de iPTH-spiegel t.o.v. de uitgangswaarde gelijk blijft of toeneemt óf afneemt met < 30%: de dosering met 2–4 microg verhogen; indien de spiegel afneemt met ≥ 30%, ≤ 60%: geen dosisaanpassing; indien de spiegel afneemt met > 60% óf iPTH-spiegel < 15,9 pmol/l (150 pg/ml): dosering met 2–4 microg verlagen. Bij hypercalciëmie of verhoogd Ca × P de dosering van op calcium gebaseerde fosfaatbinders, indien in gebruik, verlagen of stoppen. Bij hypercalciëmie of indien Ca × P langdurig > 5,2 mmol²/l² (65 mg²/dl²), de dosering paricalcitol verlagen of stoppen totdat normalisatie van deze parameters is opgetreden. Vervolgens de behandeling met een lagere dosis hervatten.
Aanvaard streefbereik voor iPTH-spiegels bij dialysepatiënten: < 1½–3× de niet-uremische bovengrens van normaal (15,9–31,8 pmol/l [150–300 pg/ml]). Terwijl de iPTH het beoogde bereik nadert, kunnen kleine, individuele dosesaanpassingen nodig zijn om een stabiele iPTH te verkrijgen.
Ouderen: beperkte ervaring bij ouderen ≥ 65 jaar laat geen verschillen in werkzaamheid en veiligheid zien t.o.v. niet-ouderen.
Verminderde leverfunctie: bij lichte tot matige leverinsufficiëntie zijn de ongebonden concentraties paricalcitol vergelijkbaar bij gezonde proefpersonen; in dergelijke gevallen van leverinsufficiëntie is geen dosisaanpassing nodig. Er is geen ervaring bij patiënten met een ernstige leverinsufficiëntie; zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Toediening: De injectievloeistof toedienen via een hemodialysetoegang als i.v.-bolus.
Doseringen
Profylaxe vitamine D-deficiëntie
Volwassenen (incl. ouderen)
Volgens de fabrikant: 400–2000 IE/dag òf 5600–11.200 IE/week òf 25.000–50.000 IE/maand. Ook kan 25.000 IE 1× per 2 maanden worden gegeven.
Onderstaande leeftijdsgroepen
Doseren volgens het Kinderformularium van het NKFK: Profylaxe vitamine D-deficiëntie en behandeling vitamine D- insufficiëntie bij een 25(OH)D spiegel ≥ 30 nmol/l:
Kinderen 4–18 jaar
400–600 IE/dag in 1 dosis bij kinderen met een verhoogd risico op vitamine D deficiëntie. Bij kinderen met een donkere huidskleur 800 IE/dag.
Aterme neonaten en kinderen 0 maanden–4 jaar
400 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag.
Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en < 1250 gram
600 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding, om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.
Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en ≥ 1250 gram
400 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding, om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.
Behandeling vitamine D-deficiëntie
Ouderen > 70 jaar
Volgens Ephor ( Colecalciferol (vitamine D3): Bij calcidiolconcentratie 35–50 nmol/l: 800 IE/dag of equivalent daarvan per week (5600 IE) of maand (25.000 IE). Bij ernstige deficiëntie (calcidiol < 35 nmol/l): oplaaddosering berekenen met de volgende formule: tekort aan IE colecalciferol = 40 × (75 – gemeten calcidiolspiegel) × lichaamsgewicht in kg. De oplaaddosis is vervolgens 25.000 IE 1×/week totdat dit berekende tekort is aangevuld.
Continueer daarna met een onderhoudsbehandeling (profylaxe): de onderhoudsdosis is 800 IE/dag òf 5600 IE/week òf 25.000 IE/maand. Controleer na 6 maanden de calcidiolspiegel: bij een calcidiolspiegel > 50 nmol/l de dosering handhaven, bij een calcidiolspiegel < 50 nmol/l de dosering verhogen en na zes maanden opnieuw controleren.
Als controle van de calcidiolspiegel niet mogelijk òf wenselijk is (bij sterke verdenking op vitamine D-deficiëntie), kan het volgende oplaadschema worden gevolgd: 1600–2400 IE/dag òf 11.200–16.800 IE/week gedurende 8 weken. Daarna continueren met een onderhoudsbehandeling (profylaxe): colecalciferol 800 IE/dag òf 5600 IE/week òf 25.000 IE/maand.
Bij een verminderde nierfunctie: Behandel conform een patiënt zonder nierfunctiestoornis zoals hierboven beschreven. Voeg bij een ernstige nierinsufficiëntie (eGFR < 15 ml/min) alfacalcidol toe aan colecalciferol. Controleer de serumcalcium- en fosfaatspiegel.
Volwassenen < 70 jaar
De dosering is individueel en op geleide van bloedspiegel en calciumspiegel. Voor de toepassing bij volwassenen komen verschillende doseringen voor in de literatuur. Er zijn preparaten voor dagelijks, wekelijks en maandelijks gebruik. Mogelijk kan de formule m.b.t. deficiëntie bij ouderen (zie het voorschrift hierboven) gebruikt worden voor alle volwassenen. De volgende genoemde doseringen zijn een handreiking: aanvankelijk 800–4000 IE/dag of een overeenkomende wekelijkse dosis: 5600–28.000 IE 1× per week of een overeenkomende maandelijkse dosis, max. cumulatieve dosis 120.000 IE/maand; overweeg bij een hogere begindosering na één maand een dosisverlaging. Fabrikanten Colecalciferol Benferol, D-cura (Drank), Vitamine D Will en Vitamine D3 Costero: bij 25(OH)D spiegel < 25 nmol/l: oplaaddosering: òf eenmalig 100.000 IE òf 2× 50.000 of 4× 25.000 IE verdeeld over de eerste week; de vervolg(onderhouds)dosering na een maand is veelal lager, op geleide van serumconcentraties 25-hydroxycolecalciferol en calcium.
Kinderen > 12 jaar
Volgens de fabrikant: dagelijkse dosering: aanvankelijk 400–4000 IE /dag.
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: vitamine D-deficiëntie bij een 25(OH)D spiegel < 30 nmol/l: Startdosering: 6.000 IE/dag in 1 dosis gedurende 3 maanden. Overweeg in individuele gevallen als alternatief: 300.000 IE/dosis als een éénmalige gift. Controleer na 3 maanden of de 25(OH)D spiegel genormaliseerd is en zo ja, continueer met de onderhoudsdosering. Onderhoudsdosering: 600 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag. Zorg voor voldoende calciuminname (≥ 500 mg/dag) in de voeding of geef calciumsuppletie.
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: vitamine D-deficiëntie bij een 25(OH)D spiegel < 30 nmol/l: Startdosering: 3.000–6.000 IE/dag in 1 dosis gedurende 3 maanden. Overweeg in individuele gevallen als alternatief: 150.000 IE/dosis als een éénmalige gift. Controleer na 3 maanden of de 25(OH)D spiegel genormaliseerd is en zo ja, continueer met de onderhoudsdosering. Onderhoudsdosering: 600 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag. Zorg voor voldoende calciuminname (min. 500 mg/dag) in de voeding of geef calciumsuppletie.
Onderstaande leeftijdsgroepen
Doseren volgens het Kinderformularium van het NKFK: vitamine D-deficiëntie bij een 25(OH)D spiegel < 30 nmol/l:
Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en < 1250 gram
600 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.
Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en ≥ 1250 gram
400 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding, om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.
Aterme neonaten en kinderen 0 maanden–1 jaar
Startdosering: 2.000 IE/dag in 1 dosis gedurende 3 maanden. Overweeg in individuele gevallen als alternatief bij kinderen 3 maanden-1 jaar: 50.000 IE/dosis als éénmalige gift. Controleer na 3 maanden of de 25(OH)D spiegel genormaliseerd is en zo ja, continueer met de onderhoudsdosering. Onderhoudsdosering: 400 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag. Zorg voor voldoende calciuminname (min. 500 mg/dag) in de voeding of geef calciumsuppletie.
Adjuvans osteoporose
Volwassenen (incl. ouderen)
Volgens de fabrikant: 800–1000 IE/dag òf 5600–7000 IE/week òf 25.000 –30.000 IE/maand. Maximaal 2.000 IE/dag (bij fragiele ouderen met groot val- en fractuurrisico) of equivalente wekelijkse of maandelijkse dosis (14.000 IE/week respectievelijk 60.000 IE/maand).
Volgens de NIV-Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie, 2022: bij een verhoogd fractuurrisico 800 IE/dag. Dagdoseringen van > 3000 IE/dag en periodieke hoge doseringen (zogenaamde bolus regimes ≥ 60.000 IE/maand) worden afgeraden omdat zij mogelijk een verhoogd valrisico geven.
Suppletie bij cystische fibrose
Onderstaande leeftijdsgroepen
Doseren volgens het Kinderformularium van het NKFK:
Kinderen 1 maand–2 jaar
400 IE/dag in 1 dosis, max. 1000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.
Kinderen 2–4 jaar
400 IE/dag in 1 dosis, max. 2000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.
Kinderen 4–10 jaar
600 IE/dag in 1 dosis, max. 2000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.
Kinderen 10–18 jaar
600 IE/dag in 1 dosis, max. 4000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.
Verminderde nierfunctie: geen dosisaanpassing nodig, wel is controle nodig van de volgende serumspiegels: 25-OH-vitamine D3, calcium en fosfaat. Bij een ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min) wordt vitamine D in de vorm van colecalciferol niet normaal gemetaboliseerd; andere vormen van vitamine D kunnen nodig zijn. Bij kinderen ≥ 3 maand is volgens het Kinderformularium van het NKFK dosisaanpassing bij een creatinineklaring ≥ 10 ml/min/1,73 m² niet nodig; bij een creatinineklaring < 10 ml/min/1,73 m² kan geen algemeen advies gegeven worden.
Verminderde leverfunctie: geen dosisaanpassing nodig.
Bij het vergeten van een dosis, deze alsnog innemen.
Toediening
- De Devaron® tablet zonder kauwen doorslikken of oplossen in melk, pap of andere vloeistof. De Divisun® tablet mag worden fijngemaakt;
- De capsules zonder kauwen heel doorslikken met water en bij voorkeur innemen tijdens de maaltijd;
- De Thorens® drank voor gebruik schudden en bij voorkeur innemen tijdens de maaltijd (bv. door te mengen met een kleine hoeveelheid koud of lauw voedsel).
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): hoofdpijn. Smaakstoornis. Jeuk. Hypoparathyroïdie, hypercalciëmie, hyperfosfatemie.
Soms (0,1-1%): hypo- of hypertensie, aritmie, atriumflutter, hartstilstand. Overgevoeligheid. Infectie, sepsis. Keelontsteking, griep. Neusbloeding, hoesten, dyspneu, astma, pneumonie, longoedeem. Coma, CVA, voorbijgaand ischemisch infarct, syncope, myoclonus, hypo-esthesie, paresthesie, duizeligheid, ataxie. Verwardheid, delirium, depersonalisatie, agitatie, slapeloosheid, nervositeit. Glaucoom, conjunctivitis. Ooraandoening. Droge mond, dysfagie, misselijkheid, braken, dyspepsie, buikpijn, obstipatie, gastritis, colitis, diarree, rectale bloeding. Urticaria, vesiculobulleuze dermatitis, alopecia, hirsutisme, hyperhidrose. Lymfadenopathie. Gewrichtspijn, gewrichtsstijfheid, rugpijn, spiertrekkingen, spierpijn. (Perifeer) oedeem, pijn op de injectieplaats, pijn op de borst, koorts, krachteloosheid, malaise, dorst. Borstkanker. Impotentie. Vaginale infectie. Gewichtsafname, verminderde eetlust. Anemie, leukopenie. Verlengde bloedingstijd, abnormale leverenzymwaarden. Hyperparathyroïdie, hyperkaliëmie, hypocalciëmie.
Verder zijn gemeld: larynxoedeem, angio-oedeem. Maag-darmbloeding.
Bijwerkingen
Soms (0,1-1%): hypercalciëmie, hypercalciurie.
Zelden (< 0,1%): jeuk, huiduitslag, urticaria.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties zoals angio-oedeem of larynxoedeem. Misselijkheid, buikpijn, diarree, flatulentie, obstipatie.
Interacties
Niet combineren met fosfaat of vitamine D-gerelateerde geneesmiddelen, vanwege toenemende kans op hypercalciëmie en verhoging van het (Ca × P)-product. Hoge doses calciumbevattende preparaten of thiazide-diuretica vermeerderen de kans op hypercalciëmie eveneens.
Bij gelijktijdig gebruik van magnesiumbevattende preparaten (bv. antacida) kan hypermagnesiëmie optreden.
Bij gelijktijdig gebruik van aluminiumbevattende preparaten (bv. antacida, fosfaatbinders) kan de concentratie van aluminium stijgen.
Bij combinatie met de sterke CYP3A4-remmer ketoconazol treedt bijna een verdubbeling op van de gemiddelde halfwaardetijd van paricalcitol; controleer het serumcalcium en -fosfaat extra.
Een eventuele hypercalciëmie kan predisponeren voor een digoxinevergiftiging.
Interacties
De capsules vanaf 25.000 IE en drank (vanwege hoge dosering) niet combineren met calcium, bij patiënten met een ernstig gestoorde nierfunctie.
De combinatie van vitamine D en magnesiumbevattende middelen zoals antacida kan leiden tot hypermagnesiëmie; deze middelen daarom niet gebruiken tijdens behandeling met vitamine D.
Gelijktijdige behandeling met fenytoïne, fenobarbital, primidon, rifampicine en glucocorticosteroïden kan de werking van colecalciferol verminderen. Colestyramine, orlistat en paraffine(olie) kunnen de opname van colecalciferol verminderen; neem colecalciferol ten minste 2 uur vóór of 4–6 uur na deze middelen in. Volgens de fabrikant van D-cura, Vitamine D3 Costero en Vitamine D3 Teva 5600 IE capsules kan isoniazide het effect van colecalciferol verminderen door inhibitie van de metabole activatie ervan. Volgens de fabrikant van D-cura, Vitamine D3 Costero, Cholecalciferol Fagron en Vitamine D3 Teva 5600 IE capsules kunnen imidazool-antimycotica de activiteit van colecalciferol beïnvloeden door de conversie van 25-hydroxycolecalciferol naar 1,25-dihydroxycolecalciferol (in de nier) te remmen.
De combinatie van vitamine D en calcium met digoxine kan leiden tot hartritmestoornissen; bij toepassing is controle op calciumspiegel (in serum en eventueel urine) en ECG nodig.
Thiaziden verhogen het risico op hypercalciëmie als gevolg van verminderde renale calciumexcretie; bij langdurige combinatie calcium in serum (en eventueel urine) regelmatig controleren.
Bij gelijktijdige behandeling met hooggedoseerde calciumbevattende producten, controleer de calciumspiegels in plasma en urine regelmatig.
Gelijktijdige behandeling met hooggedoseerde middelen met fosfaat kan het risico op hyperfosfatemie verhogen.
Gelijktijdig gebruik van calcitonine of pamidroninezuur met vitamine D kan het effect van deze producten tegengaan bij de behandeling van hypercalciëmie.
Hulpstoffen: sorbitol, in bepaalde zachte capsules, kan de biologische beschikbaarheid van andere oraal toegediende geneesmiddelen beïnvloeden.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren verhoogt het in hoge doseringen de peri- en postnatale sterfte.
Advies: Gebruik ontraden.
Overig: De fabrikant raadt paricalcitol injecties af bij vruchtbare vrouwen die geen anticonceptie gebruiken.
Zwangerschap
Teratogenese: Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van vitamine D tot 4000 IE/dag tijdens de zwangerschap; er zijn geen nadelige effecten gemeld. Er is onvoldoende bekend over de veiligheid van hogere dagdoses en hoge wekelijkse of maandelijkse doses. In dierstudies werd bij zeer hoge dosis teratogeniteit waargenomen.
Farmacologisch effect: Vitamine D-tekort bij de moeder kan schadelijk zijn voor het kind, evenals overdosering van vitamine D.
Advies: Bij een (vastgestelde) vitamine D-deficiëntie kan colecalciferol tot maximaal 4000 IE/ dag worden gebruikt. Gebruik van meer dan 4000 IE/dag, en wekelijkse of maandelijkse doses wordt vanwege de hoge dosering ontraden. De dagelijkse behoefte aan vitamine D van gezonde vrouwen tijdens de zwangerschap is 400 IE (10 microgram) per dag.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend bij de mens. Ja, bij dieren. Een nadelig effect bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in kleine hoeveelheden.
Farmacologisch effect: Suppletie bij de moeder leidt nauwelijks tot toename van vitamine D in de moedermelk, deze stijgt pas substantieel bij inname van > 4000 IE/ dag. De ervaring met hoge wekelijkse of maandelijkse doseringen is beperkt. Het ontstaan van hypercalciëmie bij de zuigeling is mogelijk.
Advies: Bij een (vastgestelde) vitamine D-deficiëntie kan colecalciferol tot maximaal 4000 IE/dag worden gebruikt. Gebruik van meer dan 4000 IE/dag, en hoge wekelijkse of maandelijkse doseringen wordt afgeraden. De dagelijkse behoefte aan vitamine D van gezonde vrouwen die borstvoeding geven is 400 IE (10 microgram) per dag.
Contra-indicaties
- vitamine D-toxiciteit;
- hypercalciëmie.
Contra-indicaties
- hypercalciëmie, hypercalciurie;
- nefrolithiase (tenzij de calciumexcretie geen bijdrage aan de steenvorming levert), nefrocalcinose;
- ernstige nierfunctiestoornis;
- pseudohypoparathyroïdie. zie Waarschuwingen en voorzorgen;
- hypervitaminose D;
- voor sommige capsules: allergie voor pinda of soja.
Waarschuwingen en voorzorgen
Oversuppressie van parathyroïdhormoon kan resulteren in een verhoogde calciumconcentratie wat kan leiden tot metabole botziekte. Chronische hypercalciëmie kan ook in verband worden gebracht met gegeneraliseerde vasculaire verkalking en andere weke delen verkalking. Indien de dosering is vastgesteld, het serumcalcium en –fosfaat elke maand meten, de intacte PTH (iPTH) in het serum elke drie maanden. Bij dosisaanpassingen kan het nodig zijn vaker laboratoriumonderzoek uit te voeren.
In pre-dialysepatiënten kan paricalcitol het serumcreatinine verhogen (en daardoor de geschatte GFR verminderen) zonder de echte glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) te veranderen.
De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen (< 18 j.) zijn niet vastgesteld.
Hulpstoffen:
- Wees voorzichtig met ethanol (in de injectievloeistof) bij alcoholisme, leverziekte, epilepsie, zwangerschap en lactatie. Ethanol kan een effect op andere medicatie hebben. Wees bij risicogroepen voorzichtig met gelijktijdig gebruik van andere middelen die ethanol of propyleenglycol bevatten.
- Propyleenglycol (in de injectievloeistof) bij een nier- of leverfunctiestoornis alleen gebruiken bij extra controle op achteruitgang.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bij langdurige behandeling de calciumspiegel in serum (en eventueel in de urine) en het serumcreatinine volgen, dit is met name belangrijk bij ouderen die behandeld worden met hartglycosiden (digoxine) en/of diuretica, bij hyperfosfatemie, bij een verhoogd risico op (tand)steenvorming of bij geïmmobiliseerde patiënten. Bij tekenen van hypercalciëmie, hypercalciurie (> 7,5 mmol/24 uur (300 mg/24 uur)) de behandeling staken of indien een verminderde nierfunctie optreedt de dosis verlagen. Bij een ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min) kunnen andere vormen van vitamine D nodig zijn.
Bij licht tot matig gestoorde nierfunctie de calcium- en fosfaatserumspiegels controleren; calcificatie van weke weefsels kan optreden.
Bij kinderen < 18 jaar Vitamine D Will capsules en Cholecalciferol Fagron capsules en Vitamine D3 Costero tabletten niet gebruiken. Osferol-D3 mag niet worden gebruikt bij kinderen < 12 jaar. D-Cura en Thorens drank en Vitamine D3 Teva 5600 IE capsules worden niet aanbevolen bij kinderen < 18 jaar.
Volgens sommige fabrikanten mag colecalciferol niet worden ingenomen bij pseudohypoparathyroïdie; de behoefte aan vitamine D kan verlaagd zijn, met een risico van overdosering op de lange termijn. In zulke gevallen zijn vitamine D-derivaten beschikbaar waarmee de behandeling beter kan worden ingesteld.
Bij sarcoïdose kan het metabolisme van vitamine D naar de actieve vorm verhoogd zijn, controleer het calciumgehalte in serum en urine.
Bij chronische darm- of pancreasaandoeningen kan de opname van oraal toegediend colecalciferol tekortschieten. Hier dan ook op geleide van de 25-OH-vitamine D3-serumspiegel het toedieningsbeleid van vitamine D nader bepalen.
Voor een optimale werkzaamheid van vitamine D is een calciuminname van 800–1000 mg/dag noodzakelijk, bij voorkeur via de voeding.
Plotselinge verhoging van de calciuminname kan leiden tot hypercalciëmie.
Bij idiopathische infantiele hypercalciëmie (bv. CYP24A1-of SLC34A1-mutatie) is het risico op hypercalciëmie en secundaire effecten verhoogd door accumulatie van actief vitamine D. De diagnose kan klinisch duidelijk worden ná vitamine D-suppletie.
Hulpstoffen: soja in sommige capsules: gecontra-indiceerd bij allergie voor pinda of soja.
Overdosering
Symptomen
Hypercalciëmie, hypercalciurie, hyperfosfatemie, oversuppressie van parathyroïdhormoon.
Therapie
Bij significante hypercalciëmie onmiddellijke dosisverlaging of staken, calciumarm dieet, staken van calciumsupplementen, aandacht voor en behandeling van afwijkingen in vocht- en elektrolytbalans, ECG-afwijkingen (cruciaal bij digoxine-gebruik). Hemodialyse of peritonale dialyse tegen een calciumvrij dialysaat.
Neem voor informatie over een vergiftiging met paricalcitol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Overdosering
Intoxicatie kan optreden bij een serum 25(OH)D spiegel > 150 ng/ml en kan hypercalciëmie en hyperfosfatemie veroorzaken.
Symptomen
Vroege symptomen van hypercalciëmie kunnen aspecifiek zijn; gevoel van zwakte, duizeligheid, vermoeidheid, ataxie, spier- en botpijn, hoofdpijn, droge mond, dorst, polydipsie en polyurie, nycturie, anorexie, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, jeuk, koorts, hartkloppingen/ritmestoornissen, hidrose, psychische symptomen en bewustzijnsstoornissen; late symptomen: nierfunctiestoornis, dehydratie, gewichtsverlies, osteoporose bij volwassenen, groeiremming bij kinderen, neerslagen in nieren (nierstenen, nefrocalcinose), bloedvaten of andere weefsels en organen, convulsies, hypertensie. Extreme hypercalciëmie kan leiden tot coma en overlijden.
Zie voor informatie over symptomen en behandeling de stofmonografie vitamine D3 op vergiftigingen.info (zoek bv. op colecalciferol).
Eigenschappen
Synthetisch vitamine D-analoog van calcitriol met modificaties aan de zijketen (D2) en de A-(19-nor-)ring die selectieve vitamine D-receptor (VDR)-activatie mogelijk maakt. Het verhoogt selectief de VDR-expressie in de bijschildklier zonder de VDR-expressie in de darmen te verhogen en is minder actief op botresorptie. Het verhoogt ook de calcium-sensing receptor (CaSR) in de bijschildklier. Door remming van de proliferatie van de bijschildklier reduceert het de parathyroïdhormoon (PTH)-concentratie, met minimaal effect op de calcium- en fosfaatconcentratie. Daarnaast acteert het direct op botcellen, waardoor de botdichtheid behouden blijft en mineralisatie-oppervlakten verbeteren.
Kinetische gegevens
| V d | ca. 0,5 l/kg. |
| Eiwitbinding | > 99,9%. |
| Metabolisering | hepatisch en extrahepatisch: o.a. via mitochondriaal CYP24, alsook CYP3A4 en UGT1A4. |
| Eliminatie | vnl. als metabolieten; ca. 70–74% via de gal met de feces, 16–18% met de urine. Paricalcitol wordt nauwelijks verwijderd door dialyse. |
| T 1/2el | ca. 5–7 uur bij gezonde personen, ca. 15 uur bij hemodialysepatiënten. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Colecalciferol (vitamine D3) speelt een rol bij de skeletopbouw en -instandhouding, onder andere door handhaving van de calcium/fosfaatspiegel. Het bevordert de fosfaat- en calciumabsorptie uit het maag-darmkanaal en de terugresorptie van fosfaat en calcium door de nieren. Verder heeft het belangrijke functies bij de mineralisatie van het bot, de botvorming en de botresorptie. De actieve vorm van vitamine D is calcitriol.
Kinetische gegevens
| Resorptie | vrijwel volledig met voedsellipiden in de dunne darm. |
| Metabolisering | in de lever hydroxylering tot 25-hydroxycolecalciferol (= calcidiol). In deze vorm wordt het opgeslagen in vet- en spierweefsel, vervolgens naar behoefte voornamelijk in de nieren gehydroxyleerd tot het actieve 1,25-dihydroxycolecalciferol (= calcitriol) en bij een adequate calcitriolconcentratie tot 24,25-dihydroxycolecalciferol, dat minimale biologische activiteit heeft. Calcitriol wordt gemetaboliseerd tot 1,24,25-trihydroxycolecalciferol en calcitroïnezuur. |
| Eliminatie | als metabolieten vnl. met de gal en de feces, klein deel met de urine. |
| T 1/2el | schijnbare eliminatiehalfwaardetijd ca. 50 dagen. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
paricalcitol hoort bij de groep vitamine D en analoga.
Groepsinformatie
colecalciferol hoort bij de groep vitamine D en analoga.