telmisartan/​hydrochloorthiazide

Samenstelling

Advies

Bij hypertensie verlagen angiotensine I converterend enzym (ACE)-remmers, angiotensine receptor-blokkers (ARB’s), calciumantagonisten (dihydropyridinen), thiazide-diuretica en β-blokkers de bloeddruk effectief en verminderen het tienjaarsrisico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. Comorbiditeit en specifieke patiëntkarakteristieken bepalen welke groepen en welke middelen als eerste in aanmerking komen. Als één middel onvoldoende effectief is bij de aanbevolen dosering, is het toevoegen van een middel uit een andere groep effectiever dan het ophogen van de dosering; het risico op het optreden van dosisafhankelijke bijwerkingen wordt daarmee beperkt. Een vaste combinatie in de juiste dosisverhouding heeft om reden van therapietrouw de voorkeur.

Indicaties

• Hypertensie bij volwassenen, die onvoldoende heeft gereageerd op telmisartan alleen.

Gerelateerde informatie

• primaire hypertensie

Doseringen

Aanbevolen wordt om de patiënt eerst in te stellen door middel van dosistitratie van de individuele componenten.

Bij een mild tot matig verminderde nierfunctie: is de verwachting dat een dosisaanpassing niet nodig is. Gebruik bij een ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min) is gecontra-indiceerd.

Bij licht tot matig verminderde leverfunctie: maximaal 40/12,5 mg 1×/dag. Gebruik bij een ernstig verminderde leverfunctie is gecontra-indiceerd.

Toediening: De tablet in zijn geheel innemen met vloeistof, met of zonder voedsel.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): duizeligheid.

Soms (0,1-1%): hypokaliëmie. Angst. Syncope, paresthesie. Vertigo. Tachycardie, aritmieën. (Orthostatische) hypotensie. Dyspneu. Diarree, droge mond, flatulentie. Rugpijn, spierspasmen (beenkrampen), spierpijn. Erectiestoornis. Pijn op de borst. Toename urinezuurconcentratie in het bloed.

Zelden (0,01-0,1%): bronchitis, faryngitis, sinusitis. Respiratoire stress (o.a. pneumonitis, pulmonaal oedeem). Hyperurikemie, hyponatriëmie. Depressie, slaapstoornissen (o.a. slapeloosheid). Visusstoornissen (o.a. wazig zicht). Buikpijn, obstipatie, dyspepsie, braken, gastritis. Afwijkende leverfunctie (vaker bij Japanse afkomst). Angio-oedeem (soms fataal), erytheem, jeuk, huiduitslag, hyperhidrose, urticaria. Artralgie, pijn (in extremiteit). Griepachtige verschijnselen. Toename van creatinekinase, urinezuur, creatinine of leverenzymwaarden in het bloed. Verergering of activering van systemische lupus erythematodes.

Meer informatie

• telmisartan#bijwerkingen
• hydrochloorthiazide#bijwerkingen

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Gelijktijdige behandeling van een angiotensinereceptorblokker (ARB) en een ACE-remmer geeft meer kans op hypotensie, syncope, hyperkaliëmie en achteruitgang van de nierfunctie; een dubbele blokkade alleen toepassen onder supervisie van een gespecialiseerd arts bij afzonderlijk gedefinieerde patiënten (zonder diabetische nefropathie) bij wie de nierfunctie, bloeddruk en het elektrolytengehalte regelmatig worden gecontroleerd. Bij diabetespatiënten of een verminderde nierfunctie (GFR < 60 ml/min/1,73 m²) is het gebruik van telmisartan in combinatie met aliskiren gecontra-indiceerd. Bij andere patiënten wordt de combinatie ontraden; indien de combinatie toch toegepast dient te worden, is periodieke bepaling van de nierfunctie, bloeddruk en serumelektrolyten aanbevolen.

De renale lithiumklaring neemt af door toegenomen tubulaire terugresorptie: verlaging van de lithiumdosis kan nodig zijn.

De werking van insuline en orale bloedglucoseverlagende middelen kan door het diureticum worden verminderd, de hyperglykemische werking van diazoxide kan toenemen.

NSAID's kunnen het diuretisch, natriuretisch en antihypertensief effect verminderen; tevens is er meer kans op achteruitgang van de nierfunctie en hyperkaliëmie.

Het door diuretica veroorzaakte kaliumverlies wordt mogelijk door telmisartan ten dele tegengegaan; wees voorzichtig bij comedicatie van kaliumzouten, kaliumsparende diuretica, heparine en andere plasmakalium-verhogende geneesmiddelen (bv. ARB's, trimethoprim, tacrolimus, ciclosporine) vanwege meer kans op hyperkaliëmie, met name bij gestoorde nierfunctie.

Hypokaliëmie (intra- en extracellulair) versterkt de toxiciteit van hartglycosiden en van geneesmiddelen die 'torsade de pointes' kunnen veroorzaken (met name klasse Ia en III antiaritmica en sommige antipsychotica); verder kan de gevoeligheid voor tubocurarine toenemen. Gelijktijdig gebruik van corticosteroïden of ACTH kan leiden tot meer kaliumverlies.

Telmisartan kan de digoxinespiegel verhogen; de digoxinespiegel controleren bij starten, aanpassen of staken van telmisartan.

Bij combinatie met calciumsupplementen of calciumsparende geneesmiddelen (zoals vitamine D-therapie) de serumcalciumspiegels controleren en zo nodig de calciumdosering aanpassen.

Bij combinatie met allopurinol neemt de kans op overgevoeligheidsreacties toe, bij combinatie met amantadine de kans op bijwerkingen.

Er is meer kans op hematologische reacties bij combinatie met geneesmiddelen die een negatieve invloed hebben op het bloedbeeld (bv. allopurinol, immunosuppressiva waaronder corticosteroïden, cytostatica).

Colestyramine kan de absorptie doen afnemen; het diureticum niet gelijktijdig maar twee uur ervoor of vier tot zes uur erna innemen.

In geval van dehydratie vóór blootstelling aan jodiumhoudende contrastmiddelen, rehydrateren vanwege het vergrote risico op acuut nierfalen.

Hulpstoffen: Sorbitol (in sommige tabletten) kan de biologische beschikbaarheid van andere oraal toegediende geneesmiddelen beïnvloeden.

Zwangerschap

Hydrochloorthiazide passeert de placenta.

Teratogenese: Gebruik van angiotensinereceptorblokkers tijdens het 2^e en 3^e trimester is schadelijk, zich uitend in neonatale longhypoplasie, intra-uteriene groeivertraging, persisterende ductus arteriosus, schedelhypoplasie, ledemaatsafwijkingen en toegenomen sterfte.

Farmacologisch effect: Gebruik van angiotensinereceptorblokkers tijdens het 2^e en 3^e trimester kan leiden tot foetale en/of neonatale toxiciteit zoals hypotensie, gestoorde nierfunctie, nierfalen, oligohydramnion en hyperkaliëmie. Bij gebruik van hydrochloorthiazide dient bij de vrouw rekening te worden gehouden met afname van het circulerend bloedvolume en bij de neonaat met icterus neonatorum, trombocytopenie en verstoring van de elektrolytenbalans.

Advies: Gebruik tijdens het 1^e trimester wordt niet aanbevolen; gebruik tijdens het 2^e en 3^e trimester is gecontra-indiceerd.

Overige: Bij kinderwens en zwangerschap instellen op een alternatieve therapie; aangeraden wordt de patiënte bij het begin van de behandeling al hierop te wijzen. Als blootstelling vanaf het 2^e trimester heeft plaatsgevonden een echoscopie verrichten van de nieren en de schedel van de foetus. Neonaten nauwkeurig controleren op hypotensie, oligurie en hyperkaliëmie.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in moedermelk: Onbekend (telmisartan), ja (hydrochloorthiazide).

Farmacologisch effect: Verhoogd vrij bilirubine (hydrochloorthiazide).

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden met name bij neonaten of prematuren.

Overige: Thiazide-diuretica kunnen de lactatie remmen.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• ernstig gestoorde leverfunctie, galwegobstructie en cholestase;
• ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min), anurie;
• refractaire hypokaliëmie en hypercalciëmie;
• overgevoeligheid voor sulfonamiden.

Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Zwangerschap en Interacties.

Waarschuwingen en voorzorgen

Vooral bij volume- en/of natriumdepletie en bij hartfalen is er meer kans op een hypotensieve reactie. Corrigeer dergelijke tekorten voor het begin van de behandeling. Hyponatriëmie met neurologische symptomen (misselijkheid, zwakte, progressieve desoriëntatie, apathie) is waargenomen bij gebruik van hydrochloorthiazide. Bij ernstig hartfalen, onderliggende nierziekten of andere aandoeningen waarbij de vaattonus en nierfunctie in belangrijke mate afhankelijk zijn van het renine-angiotensine-aldosteronsysteem, vanwege de farmacologische werking bedacht zijn op hypotensie en verminderde nierfunctie. Voorzichtig bij aortaklep- of mitralisklep-stenose of bij obstructieve hypertrofische cardiomyopathie vanwege het potentiële risico van verminderde coronaire en cerebrale doorbloeding door de verlaagde bloeddruk. Bij ischemische cardiovasculaire aandoeningen kan een grote bloeddrukdaling leiden tot een myocardinfarct of beroerte.

Bij een al bestaande verminderde nierfunctie rekening houden met een acute achteruitgang van de nierfunctie en deze blijven controleren. Bij bilaterale stenose van de arteriae renales of bij unilaterale stenose bij slechts één functionerende nier is er meer kans op ernstige hypotensie en nierinsufficiëntie, vanwege de hemodynamische effecten van telmisartan. Er is geen ervaring bij patiënten met een recente niertransplantatie.

Er is vooral kans op hypokaliëmie bij levercirrose, versnelde diurese en bij inadequate inname van elektrolyten; en op hyperkaliëmie bij nierinsufficiëntie, hartfalen en diabetes mellitus.

Telmisartan kan hypoglykemie induceren terwijl hydrochloorthiazide de glucosetolerantie kan remmen, vooral bij diabetes mellitus. Bij diabetes de bloedglucosewaarde extra monitoren en eventueel de dosering van bloedglucoseverlagende middelen aanpassen.

Bij hyperlipidemie serumlipiden extra controleren.

Voorzichtig bij een verminderde leverfunctie, omdat een verschuiving in vloeistof- en elektrolytenevenwicht coma hepaticum kan veroorzaken.

Thiaziden verminderen de calciumuitscheiding en kunnen zo hypercalciëmie veroorzaken, wees daarom voorzichtig bij maligne aandoeningen of hyperparathyroïdie.

Bij het optreden van symptomen van fotosensibilisatie de behandeling staken. Bij langdurig gebruik van hydrochloorthiazide neemt het risico op niet-melanome huidkanker (basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom) toe; de oorzaak hiervoor is waarschijnlijk fotosensibilisatie (toegenomen gevoeligheid voor UV-straling). Adviseer de patiënt overmatige blootstelling aan zonlicht en UV-straling te vermijden en adequate bescherming te gebruiken tegen de zon. Adviseer tevens contact op te nemen bij nieuwe laesies of veranderingen in laesies met verdachte kenmerken. Heroverweeg het gebruik van hydrochloorthiazide bij patiënten die al eerder huidkanker hebben gehad; dit geldt mogelijk ook voor andere thiazide-diuretica.

Zeer zeldzame ernstige gevallen van acute longtoxiciteit zoals 'Acute Respiratory Distress Syndrome' (ARDS) zijn gemeld na gebruik van hydrochloorthiazide. Longoedeem treedt doorgaans binnen minuten tot uren na inname van hydrochloorthiazide op. Pulmonale symptomen zoals dyspneu en verslechtering van de longfunctie, en ook koorts en hypotensie kunnen voortekenen zijn van ARDS. Bij optreden van deze symptomen de toediening staken en een passende behandeling geven. Hydrochloorthiazide niet geven bij eerder opgetreden ARDS na inname van hydrochloorthiazide.

Bij acute oogpijn of daling van de gezichtsscherpte (binnen enkele uren tot weken na start van de behandeling) de behandeling onmiddellijk staken. Choroïdale effusie met visusstoornissen, acute myopie en gesloten-kamerhoekglaucoom zijn gemeld bij gebruik van hydrochloorthiazide. Indien de oogdruk verhoogd is, deze proberen te verminderen vanwege de kans op acuut gesloten-kamerhoekglaucoom. Een van de risicofactoren voor het ontwikkelen van acuut afgesloten kamerhoekglaucoom kan zijn een voorgeschiedenis van een sulfonamide- of penicilline-allergie.

Bij primair hyperaldosteronisme telmisartan/hydrochloorthiazide niet toepassen.

ACE-remmers en ARB's zijn minder effectief tegen hypertensie bij mensen van Afrikaanse herkomst (sub-Sahara).

Er zijn onvoldoende gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij kinderen tot 18 jaar.

Overdosering

Symptomen

Hypotensie, tachycardie, bradycardie, duizeligheid, braken, verhoogde waarde serumcreatinine, acuut nierfalen (door telmisartan). Verder elektrolytendepletie (hypokaliëmie, hypochloremie), hypovolemie, misselijkheid, slaperigheid, spierspasmen, aritmieën (door hydrochloorthiazide).

Zie voor meer symptomen en behandeling op vergiftigingen.info.

Eigenschappen

Combinatie van een angiotensinereceptorblokker (ARB) en een thiazide-diureticum. Werkingsduur: 24 uur.

Kinetische gegevens

• telmisartan#eigenschappen
• hydrochloorthiazide#eigenschappen

Groepsinformatie

telmisartan/hydrochloorthiazide hoort bij de groep ARB's met diureticum.

• candesartan/hydrochloorthiazide (C09DA06) Vergelijk
• eprosartan/hydrochloorthiazide (C09DA02) Vergelijk
• irbesartan/hydrochloorthiazide (C09DA04) Vergelijk
• losartan/hydrochloorthiazide (C09DA01) Vergelijk
• olmesartan/hydrochloorthiazide (C09DA08) Vergelijk
• valsartan/hydrochloorthiazide (C09DA03) Vergelijk

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• ARB's met diureticum

Indicaties

• primaire hypertensie

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank