Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Hytrin (als hydrochloride) Amdipharm Ltd
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 2 mg, 5 mg, 10 mg
Terazosine (als hydrochloride) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 2 mg, 5 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Alfuzosine (hydrochloride) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 2,5 mg
- Toedieningsvorm
- Tablet met gereguleerde afgifte
- Sterkte
- 10 mg
Xatral (hydrochloride) Genzyme Europe bv
- Toedieningsvorm
- Tablet met gereguleerde afgifte 'XR'
- Sterkte
- 10 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
De begeleiding van mannen met aspecifieke mictieklachten, 'lower urinary tract symptoms' (LUTS), bestaat uit uitleg en niet-medicamenteuze adviezen. Het effect van medicamenteuze behandeling bij aspecifieke mictieklachten bij mannen, is zeer beperkt en meestal niet klinisch relevant. Dit komt waarschijnlijk doordat het werkingsmechanisme alleen gericht is op de prostaat- of blaasfunctie, terwijl de klachten vaak een multifactoriële oorzaak hebben. Overweeg medicatie alleen wanneer een niet-medicamenteuze behandeling onvoldoende helpt en de patiënt veel klachten heeft.
Overweeg bij hinderlijke aspecifieke mictieklachten zonder urgency of nycturie op de voorgrond, een α1-blokker.
Bij hypertensie verlagen angiotensine I converterend enzym (ACE)-remmers, angiotensine receptor-blokkers (ARB’s), calciumantagonisten (dihydropyridinen), thiazidediuretica en β-blokkers de bloeddruk effectief en verminderen het tienjaarsrisico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. Comorbiditeit en specifieke patiëntkarakteristieken bepalen welke groepen en welke middelen als eerste in aanmerking komen. Als één middel onvoldoende effectief is bij de aanbevolen dosering, is het toevoegen van een middel uit een andere groep effectiever dan het ophogen van de dosering; het risico op het optreden van dosisafhankelijke bijwerkingen wordt daarmee beperkt. Een vaste combinatie in de juiste dosisverhouding heeft om reden van therapietrouw de voorkeur.
Advies
De begeleiding van mannen met aspecifieke mictieklachten, 'lower urinary tract symptoms' (LUTS), bestaat uit uitleg en niet-medicamenteuze adviezen. Het effect van medicamenteuze behandeling bij aspecifieke mictieklachten bij mannen, is zeer beperkt en meestal niet klinisch relevant. Dit komt waarschijnlijk doordat het werkingsmechanisme alleen gericht is op de prostaat- of blaasfunctie, terwijl de klachten vaak een multifactoriële oorzaak hebben. Overweeg medicatie alleen wanneer een niet-medicamenteuze behandeling onvoldoende helpt en de patiënt veel klachten heeft.
Overweeg bij hinderlijke aspecifieke mictieklachten zonder urgency of nycturie op de voorgrond, een α1-blokker.
Indicaties
- Symptomatische behandeling van urinewegobstructie door benigne prostaathyperplasie;
- Bepaalde generieke varianten zijn ook geregistreerd voor de behandeling van lichte tot matige hypertensie.
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Functionele symptomen van benigne prostaathyperplasie.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Bepaalde generieke varianten van 2 mg hebben een breukgleuf ter verdeling van de tablet in gelijke helften.
Benigne prostaathyperplasie:
Volwassenen:
In het algemeen begindosering: 1 mg 1×/dag voor het slapen gaan gedurende 3–7 dagen, gevolgd door 2 mg 1×/dag gedurende 11–14 dagen. De dosering met intervallen van één tot twee weken zo nodig langzaam verhogen tot een onderhoudsdosering van 5–10 mg 1×/dag. Na 4 weken de respons evalueren. Indien na 6 weken geen verbetering is opgetreden, de behandeling staken. Als de behandeling enkele dagen is onderbroken, opnieuw instellen op startdosering.
Ouderen:
Begindosering 0,5 mg 1×/dag voor het slapen gaan. Deze dosering is niet mogelijk met de preparaten die in Nederland op de markt zijn. De dosering stapsgewijs langzaam verhogen onder nauw toezicht.
Hypertensie:
Volwassenen:
De behandeling insluipen, te beginnen met 1 mg per dag, daarna per week de dosering ongeveer verdubbelen. De onderhoudsdosering is 2–10 mg per dag, maximaal 20 mg.
Verminderde nierfunctie: Geen dosisaanpassing nodig.
Toediening: Tablet in zijn geheel doorslikken met voldoende vloeistof.
Doseringen
Benigne prostaathyperplasie
Volwassenen (incl. ouderen)
Tablet met gereguleerde afgifte: 10 mg 1×/dag na het avondeten.
Verminderde leverfunctie: Bij milde tot matige leverinsufficiëntie: begindosering 2,5 mg 1×/dag; indien nodig verhogen tot 2,5 mg 2×/dag. De eerste dosis van 2,5 mg dient voor het slapen gaan te worden ingenomen. Gebruik bij een ernstig verminderde leverfunctie is gecontra-indiceerd.
Verminderde nierfunctie: Bij een licht tot matig verminderde nierfunctie (creatinineklaring > 30 ml/min) is geen dosisaanpassing nodig. Vanwege het ontbreken van klinische veiligheidsgegevens de 10 mg tablet niet gebruiken bij ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min).
Toediening: De tablet met gereguleerde afgifte in zijn geheel innemen met ruim water, niet vermalen of delen.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): tachycardie, hartkloppingen. Duizeligheid, slaperigheid, hoofdpijn. Neuscongestie. Misselijkheid. Erectiestoornis. Asthenie, perifeer oedeem. Gewichtstoename.
Vaak (1-10%): syncope. Dyspneu. Nervositeit. Rinorroe, sinusitis. Toegenomen libido, priapisme.
Zelden (0,01-0,1%): hartaritmie, atriumfibrilleren. Hypotensie. Bronchitis. Trombocytopenie. Jicht. Tinnitus, paresthesie. Verminderd zicht, conjunctivitis. Rinitis, hoesten, faryngitis. Buikpijn. Jeuk, huiduitslag. Nek- of rugpijn, musculoskeletale pijn, spierpijn, gewrichtspijn, artritis. Urineweginfectie, incontinentie.
Verder zijn gemeld: orthostatische hypotensie. Angio-oedeem. Anafylactoïde reacties. Depressie. Draaiduizeligheid. Obstipatie, diarree. Amblyopie. Tijdens een staaroperatie is 'intra-operative floppy iris syndrome' (IFIS) gemeld.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): zwakte, asthenie, malaise, hoofdpijn. Maag-darmklachten zoals misselijkheid, buikpijn, diarree, droge mond.
Soms (0,1-1%): (orthostatische) hypotensie. Syncope, tachycardie, hartkloppingen, pijn op de borst, blozen, oedeem. Slaperigheid, vertigo en duizeligheid. Huiduitslag, jeuk. Visusstoornis. Rinitis.
Zeer zelden (< 0,01%): urticaria, angina pectoris bij coronaire insufficiëntie, angio–oedeem. Hepatotoxiciteit.
Verder zijn nog gemeld: atriumfibrilleren. Ischemische hersenaandoeningen bij patiënten met onderliggende cerebrovasculaire verstoringen. Intraoperatief 'floppy iris'-syndroom (IFIS). Braken. Hepatocellulaire beschadiging, cholestatische leverziekte. Priapisme. Neutropenie, trombocytopenie.
Bijwerkingen die bij de directe afgifte tabletten (2,5 mg) vaker (1-10%) voorkomen zijn: duizeligheid, vertigo en (orthostatische) hypotensie.
Interacties
Gebruik van ACE-remmers en diuretica vergroot de kans op duizeligheid. Wees voorzichtig bij combinatie met andere antihypertensiva (bv. thiazide-diuretica of calciumantagonisten), vanwege het risico van hypotensie, verlaag zo nodig de dosering. Gelijktijdig gebruik van een fosfodi-esterase-5-remmer (bv. sildenafil, tadalafil, vardenafil) kan eveneens leiden tot hypotensie. Eventuele behandeling met een fosfodi-esterase-5-remmer pas beginnen bij stabiele instelling op een α1-blokker.
Voorzichtigheid is geboden bij combinatie met geneesmiddelen die het metabolisme in de lever kunnen beïnvloeden.
Interacties
Gelijktijdig gebruik met andere α1-blokkers is gecontra–indiceerd.
Wees voorzichtig bij combinatie met andere antihypertensiva, nitraten en fosfodi-esterase-5-remmers (PDE-5-remmers).
Combinatie met anesthetica kan leiden tot een instabiele bloeddruk.
Combinatie met sterke CYP3A4-remmers (zoals claritromycine, ketoconazol, itraconazol, ritonavir) vermijden omdat dit de bloedspiegel van alfuzosine kan verhogen.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij dieren aanwijzingen voor schadelijkheid: verlenging van de zwangerschapsduur en remming van de geboorte.
Advies: Gebruik ontraden.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie in principe niet van toepassing.
Teratogenese: Onbekend.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Een nadelig effect bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.
Lactatie
Gezien de geregistreerde indicatie in principe niet van toepassing.
Contra-indicaties
- gestoorde leverfunctie;
- obstructie van het uitstroom-traject van de linkerventrikel;
- constrictieve pericardaandoening;
- voorgeschiedenis van mictiecollaps;
- overgevoeligheid voor quinazolinederivaten (verwante α-blokkers).
Contra-indicaties
- orthostatische hypotensie in de anamnese;
- ernstige leverinsufficiëntie;
- overgevoeligheid voor chinazolinederivaten (bv. doxazosine, terazosine).
Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Interacties.
Waarschuwingen en voorzorgen
Na eerste toediening kan een sterke bloeddrukdaling optreden; als gevolg hiervan kan bij 1% syncope ontstaan. Bij tekenen van orthostatische hypotensie (duizeligheid, zwakte) moet de patiënt gaan liggen of zitten totdat de symptomen verdwenen zijn. In verband met de antihypertensieve werking rekening houden met een blijvende bloeddrukverlaging. Bij coronairlijden kan te snelle of te uitgesproken bloeddrukdaling toename van de angineuze klachten veroorzaken; in dat geval behandeling staken. Wees voorzichtig bij ouderen, hartfalen en bij pulmonaal oedeem ten gevolge van een aorta- of mitralisstenose.
Vanwege de kans op het 'intra-operative floppy iris syndrome' (IFIS) vóór een staaroperatie de oogarts op de hoogte brengen van het gebruik van α–blokkers (nu of in het verleden).
De effectiviteit en veiligheid bij kinderen zijn niet vastgesteld.
Waarschuwingen en voorzorgen
Vóór aanvang van, en met regelmaat tijdens, de behandeling een rectaal toucher uitvoeren en zonodig PSA bepalen.
In het begin van de behandeling de bloeddruk controleren. Bij gebleken hypotensie na gebruik van andere α-blokkers de behandeling voorzichtig beginnen. Bij ouderen, te hoge dosering of bij hypertensie kan in de eerste uren na inname orthostatische hypotensie optreden; instrueer de patiënt bij tekenen hiervan (duizeligheid, zwaktegevoel, zweten) te gaan liggen totdat de symptomen zijn verdwenen. Bij coronairlijden kan te snelle of te uitgesproken bloeddrukdaling verergering van de angineuze klachten veroorzaken; in dat geval behandeling staken. Wees voorzichtig bij acuut hartfalen.
Bij optreden van een erectie die langer dan 4 uur aanhoudt, onmiddellijk behandelen vanwege meldingen van priapisme (mogelijkheid tot beschadiging van penisweefsel en permanent potentieverlies).
Controleer bij risicopatiënten vóór en tijdens de behandeling het QT-interval.
Vanwege de kans op het intraoperatief 'floppy iris'-syndroom (IFIS) vóór een staaroperatie de oogarts op de hoogte brengen van het gebruik van α–blokkers (nu of in het verleden).
De werkzaamheid is niet aangetoond bij kinderen van 2–16 jaar.
Hulpstoffen: Ricinusolie, in de tablet 'XR', kan maagklachten en diarree geven.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging door terazosine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging met alfuzosine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Terasozine is een selectieve postsynaptische α1-blokker met quinazolinestructuur. Bij benigne prostaathyperplasie (BPH) kan door α-adrenerg receptorantagonisme de tonus van het spierweefsel van de prostaat en de urinewegen worden beïnvloed, waardoor de urinestroom verbetert. Evenals de andere α1-blokkers heeft terazosine een bloeddrukverlagend effect door verwijding van arteriolen en in mindere mate van venulen. Werking: verbetering van de BPH-symptomen na ca. 2 weken, verbetering van de urineflow kan wat later worden gezien.
Kinetische gegevens
| Resorptie | 80–100%. |
| F | ca. 100%. |
| T max | 1–2 uur. |
| V d | ca. 1,1 l/kg. |
| Eiwitbinding | 90–94%. |
| Metabolisering | grotendeels door demethylering en conjugatie in de lever. |
| Eliminatie | voornamelijk in de vorm van metabolieten via de galwegen. De onveranderde stof wordt voor 10% met de urine en voor 20% met de feces uitgescheiden. |
| T 1/2el | 8–13 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Alfusozine is een selectieve postsynaptische α1-blokker met quinazolinestructuur. Bij benigne prostaathyperplasie kan door α-adrenerg receptorantagonisme de tonus van het spierweefsel van de prostaat en urinewegen worden beïnvloed, waardoor de urinestroom verbetert. Evenals andere α1-blokkers heeft het een bloeddrukverlagend effect via vermindering van de systeemweerstand. Werking: na 1–2 uur (gewone tablet), 1–2 dagen (vertraagde afgifte tablet).
Kinetische gegevens
| Resorptie | goed, bij ouderen (> 75 j.) sneller. |
| F | ca. 65% (tablet 2,5 mg). |
| T max | 1 uur (0,5–6) voor de 2,5 mg tablet, 9 uur voor de 'XR'-tablet. |
| Overig | Plasmaconcentratie: grote interindividuele verschillen, bij ouderen hoger. |
| Eiwitbinding | ca. 90%. |
| Metabolisering | in de lever door voornamelijk CYP3A4 tot onwerkzame metabolieten. |
| Eliminatie | vnl. met de feces, ook met de urine. |
| T 1/2el | 3–5 uur (2,5 mg), 9,1 uur ('XR'). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
terazosine hoort bij de groep alfablokkers.
Groepsinformatie
alfuzosine hoort bij de groep alfablokkers.