Geneesmiddelen
|
Stofnaam |
Geneesmiddel |
Indicatie |
Toediening |
|---|---|---|---|
|
Ciclosporine, Neoral, Sandimmune |
colitis ulcerosa (off-label) constitutioneel eczeem contacteczeem (off-label) psoriasis Reumatoïde artritis urticaria |
oraal, parenteraal (inj./inf.) |
|
|
Elidel |
cutaan |
||
|
Protopic, Tacrolimus, Takrozem |
cutaan |
||
|
Adport, Advagraf, Dailiport, Envarsus, Modigraf, Prograft capsule, Prograft infusie, Tacrolimus |
oraal, parenteraal (inj./inf.) |
||
|
Lupkynis |
|
|
Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.
Werking
Werkingsmechanisme
Calcineurine-remmers:
- remmen de fosfatase calcineurine in T-cellen. Hierdoor daalt de productie en afgifte van interleukine 2 en wordt de T-cel activatie geremd.
Effect
- onderdrukking van inflammatoire reacties, bv. van de huid;
- preventie of afremming van afstotingsreacties van het transplantaat of van reacties van het transplantaat tegen de gastheer.
Typerende bijwerkingen
Relatief frequent:
- Bij systemisch gebruik:
- nefrotoxiciteit;
- hypertensie;
- hyperlipidemie;
- diabetes mellitus;
- tandvleeshyperplasie;
- neurotoxiciteit (tremor, hoofdpijn, motorische stoornissen, convulsies).
- Bij lokaal gebruik:
- brandend gevoel van de huid, irritatie, jeuk en roodheid, m.n. in het begin van de behandeling;
- huidinfecties.
Minder frequent:
- Bij systemisch gebruik:
- pijn in de onderste ledematen als onderdeel van het pijnsyndroom geïnduceerd door calcineurine-remmers (CIPS);
- huidveranderingen, ontstaan van maligniteiten (met name huidkanker).
- Bij lokaal gebruik:
- alcoholintolerantie (blozen of huidirritatie na drinken van alcohol).
Meer informatie
Sommige bijwerkingen kunnen meer bij ciclosporine voorkomen (hypertensie, hyperlipidemie) of bij tacrolimus (posttransplantatie diabetes mellitus vooral in combinatie met glucocorticoïden, neurotoxiciteit). Tacrolimus heeft geen effect op het LDL-cholesterol; ciclosporine kan een verhoging van het LDL-cholesterol geven.
Bij lokaal gebruik van tacrolimus en pimecrolimus kan alcoholintolerantie optreden (blozen en huidirritatie na drinken van alcohol). Maligniteiten worden gemeld.