Samenstelling

Samenstelling

Advies

Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van, of intolerantie voor een prostaglandine-analoog, wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α₂-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.

Advies

Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van, of intolerantie voor een prostaglandine-analoog, wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α₂-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.

Indicaties

Verlaging van de intraoculaire druk bij onvoldoende reactie op lokale β-blokkers of prostaglandine-analoga bij:

• open-kamerhoekglaucoom;
• oculaire hypertensie.

Gerelateerde informatie

• glaucoom

Indicaties

Verlaging van de intra-oculaire druk bij volwassenen, als lokale monotherapie met β-blokkers of prostaglandine-analoga onvoldoende werkzaam zijn bij:

• open-kamerhoekglaucoom;
• oculaire hypertensie.

Gerelateerde informatie

• glaucoom

Doseringen

Bij verminderde nier- of leverfunctie: wees voorzichtig bij gebruik omdat bimatoprost/timolol hierbij niet is onderzocht.

Bij een vergeten dosis, behandeling volgens schema voortzetten met de volgende dosis; maximaal 1 druppel 1×/dag toedienen.

Toediening

• Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben.
• Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste 5 minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen.
• Minims zijn voor eenmalig gebruik.

Doseringen

Als een dosis wordt vergeten, behandeling volgens schema voortzetten met de volgende dosis.

Toediening

• Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben;
• Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste vijf minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen;
• Taptiqom minims bevatten geen conserveermiddel en zijn bestemd voor eenmalig gebruik. Eén verpakking is voldoende om beide ogen te behandelen;
• Contactlenzen voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): conjunctivale hyperemie.

Vaak (1-10%): Hoofdpijn. Rinitis. Oogirritatie (prikkend, brandend en/of jeukend gevoel), corpus-alienum gevoel, droge ogen, tranen, oogpijn, oppervlakkige keratitis punctata, erosie van het hoornvlies, oogafscheiding, blefaritis, visusstoornissen (waaronder wazig zien en fotofobie). Erytheem, oedeem en pigmentatie van het ooglid. Groei van wimpers. Peri-oculaire haargroei en hyperpigmentatie van de huid.

Soms (0,1-1%): Dyspneu. Iritis, conjunctivaal oedeem, ooglidpijn, asthenopie, trichiasis, verdieping van de groeve van het ooglid, lagophthalmus en ooglidretractie. Langzaam optredende irreversibele kleurverandering van de iris door ophoping van bruine pigmentatie, met name bij irissen met een gemengde kleur. Wimperverkleuring (donkerder worden).

Verder is gemeld: Bradycardie. Bronchospasmen, astma. Overgevoeligheidsreacties (waaronder angio-oedeem en eczeem). Duizeligheid. Vermoeidheid. Slapeloosheid, nachtmerries. Alopecia. Dysgeusie. Cystoïd maculeus oedeem, oogallergie.

Meer informatie

• bimatoprost#bijwerkingen
• timolol#bijwerkingen

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): oogklachten (pijn, irritatie, jeuk, wazig zien, corpus-alienum-gevoel, fotofobie), conjunctivale/oculaire hyperemie, wimperveranderingen (toegenomen lengte, dikte, aantal haartjes, verkleuring).

Soms (0,1-1%): oogklachten (droogheid, toegenomen traanafscheiding), oogliderytheem en -oedeem, oogallergie, blefarale pigmentatie, blefaritis, conjunctivitis, oppervlakkige keratitis punctata, ontsteking voorste oogkamer en asthenopie. Hoofdpijn.

Zeer zelden (< 0,01%): corneacalcificaties bij een significant beschadigde cornea (door gebruik van fosfaathoudende oogdruppels).

Meer informatie

• tafluprost#bijwerkingen
• timolol#bijwerkingen

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Bij gelijktijdig gebruik van (lokale en systemische) β-blokkers, calciumantagonisten, middelen die catecholaminedepletie veroorzaken, digoxine, klasse I antiaritmica, amiodaron en parasympaticomimetica kan een additief effect optreden met onder andere hypotensie en/of bradycardie tot gevolg.

CYP2D6-remmers (zoals kinidine, fluoxetine en paroxetine) kunnen de plasmaconcentratie van timolol verhogen.

β-Blokkers kunnen het hypoglykemisch effect van bloedglucoseverlagende middelen versterken en de symptomen van hypoglykemie maskeren.

β-Blokkers voor oculair gebruik kunnen de werking van systemische β–agonisten zoals adrenaline blokkeren. Een enkele keer is mydriase vermeld na gelijktijdige toediening met adrenaline (epinefrine).

Paradoxale verhoging van intraoculaire druk kan optreden bij lokaal gebruik van twee prostaglandine-analoga. Het gebruik van twee of meer prostaglandinen wordt daarom ontraden.

Interacties

Bij gelijktijdig gebruik van (lokale en systemische) β-blokkers, calciumantagonisten, digoxine, anti-aritmica (zoals amiodaron) of parasympaticomimetica kan een additief effect optreden met onder andere hypotensie en/of bradycardie tot gevolg.

CYP2D6-remmers (zoals kinidine, fluoxetine en paroxetine) kunnen de plasmaconcentratie van timolol verhogen.

β-Blokkers kunnen het hypoglykemisch effect van bloedglucoseverlagende middelen versterken.

β-Blokkers voor oculair gebruik kunnen de werking van systemische β–agonisten zoals adrenaline blokkeren. Een enkele keer is mydriase vermeld na gelijktijdige toediening met adrenaline (epinefrine).

Het gebruik van twee of meer lokale β-blokkers wordt ontraden.

Zwangerschap

Teratogenese: Bimatoprost: bij de mens: onvoldoende gegevens. Bij dieren is bij systemisch gebruik van relatief hoge doses bimatoprost reproductietoxiciteit gebleken. Timolol: Bij ca. 100 beschreven zwangerschappen waarbij timolol gebruikt werd (m.n. in case series), is geen toegenomen risico op aangeboren afwijkingen gezien. Er zijn geen aanwijzingen voor een groter risico op aangeboren afwijkingen bij gebruik van systemische β-blokkers.

Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Systemisch toegepaste β-blokkers kunnen in het laatste trimester of tijdens de partus bij foetus of pasgeborene farmacologische effecten geven zoals bradycardie, hypoglykemie en hypotensie. Bij gebruik van de oogdruppels is de systemische blootstelling gering, desondanks zijn de beschreven effecten niet uit te sluiten.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken. Controleer op farmacologische effecten bij de foetus of pasgeborene, zoals bradycardie, hypoglykemie en hypotensie. Door de traanbuis korte tijd (1–3 min) dichtgedrukt te houden na toediening van de oogdruppel, kan de systemische absorptie beperkt worden.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Tafluprost: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren bij systemische toediening schadelijk gebleken (vruchtverlies na implantatie, foetotoxiciteit). Timolol: Bij ca. 100 beschreven zwangerschappen waarbij timolol gebruikt werd (m.n. in 'case series'), is geen toegenomen risico op aangeboren afwijkingen gezien. Er zijn geen aanwijzingen voor een groter risico op aangeboren afwijkingen bij gebruik van systemische β-blokkers.

Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Systemisch toegepaste β-blokkers kunnen in het laatste trimester of tijdens de partus bij foetus of pasgeborene farmacologische effecten geven zoals bradycardie, hypoglykemie en hypotensie. Bij gebruik van de oogdruppels is de systemische blootstelling gering, desondanks zijn de beschreven effecten niet uit te sluiten.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken. Controleer op farmacologische effecten bij de foetus of pasgeborene, zoals bradycardie, hypoglykemie en hypotensie. Door de traanbuis korte tijd (1–3 minuten) dichtgedrukt te houden na toediening van de oogdruppel, kan de systemische absorptie beperkt worden.

Overig: Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Bimatoprost: ja, bij dieren. Timolol: ja, in geringe mate.

Farmacologisch effect: De systemische blootstelling aan bimatoprost en timolol vanuit de oogdruppel bij de moeder is laag, waardoor nadelige effecten bij de zuigeling via de moedermelk onwaarschijnlijk zijn.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Tafluprost: Onbekend. Ja bij dieren. Timolol: Ja, in geringe mate.

Farmacologisch effect: De systemische blootstelling aan tafluprost en timolol vanuit de oogdruppel bij de moeder is laag, waardoor nadelige effecten bij de zuigeling via de moedermelk onwaarschijnlijk zijn.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• reactieve luchtwegaandoeningen waaronder (actuele of doorgemaakte) astma en andere ernstige chronisch obstructieve longaandoeningen (bv. COPD);
• sinusbradycardie, sick-sinussyndroom, sinoatriaal blok, tweede- en derdegraads atrioventriculair blok zonder pacemaker;
• manifest hartfalen, cardiale shock;
• overgevoeligheid voor β-blokkers.

Contra-indicaties

• reactieve luchtwegaandoeningen met inbegrip van (actuele of doorgemaakte) astma en andere ernstige obstructieve longaandoeningen (COPD);
• manifest harfalen, cardiogene shock, tweede- en derdegraads AV-blok zonder pacemaker, sinusbradycardie, sick-sinus-syndroom, sinoatriaal blok;
• overgevoeligheid voor β–blokkers.

Waarschuwingen en voorzorgen

Oogveranderingen: Bimatoprost kan de kleur van het oog geleidelijk irreversibel veranderen. Patiënten vóór aanvang van de behandeling informeren over de mogelijkheid van versterkte irispigmentatie in het oog (toename bruin pigment). Wanneer één oog wordt behandeld kan dit leiden tot een (blijvend) verschil in het uiterlijk van beide ogen. Tevens kan wimpergroei en donkerkleuring van de huid van het ooglid of peri-oculaire huidverkleuring optreden (reversibel).

Vermijd huidcontact vanwege mogelijke haargroei op plekken waar de huid herhaaldelijk in contact komt met bimatoprost (zoals wangen).

Bij ernstige cardiovasculaire stoornissen (zoals coronaire hartziekte, Prinzmetal-angina-pectoris en hartfalen) en hypotensie is kritische evaluatie noodzakelijk. Wees voorzichtig bij een eerstegraads AV–blok vanwege een negatief effect op de AV–geleiding. Cardiale reacties en, in zeldzame gevallen, dood geassocieerd met hartfalen, zijn gemeld na toediening van timolol.

Niet gebruiken bij astma en ernstige COPD (zie ook de rubriek Contra-indicaties). Wees voorzichtig bij lichte/matige COPD. Overlijden door bronchospasmen bij astma is waargenomen na toediening van sommige oculaire β-blokkers.

β-Blokkers kunnen de symptomen van hypoglykemie en hyperthyroïdie maskeren. Wees voorzichtig bij labiele diabetes/spontane hypoglykemie. Patiënten die vermoedelijk thyrotoxicose ontwikkelen nauwlettend observeren.

Bij ernstige perifere circulatiestoornissen zoals ernstige vormen van het fenomeen van Raynaud, voorzichtig zijn.

(Cystoïd) macula-oedeem is gerapporteerd bij de behandeling met prostaglandine F_2α–analogen, waarbij in voorkomende gevallen meestal sprake was van risicofactoren (afakie, pseudo-fakie met een gescheurd achterste lenskapsel of met voorste oogkamerlenzen). Wees voorzichtig bij deze en andere bekende risicofactoren voor cystoïde macula-oedeem.

Bij een voorgeschiedenis van atopie of ernstige anafylactische reactie op allergenen kan tijdens gebruik van een β-blokker een versterkte reactie optreden bij herhaalde blootstelling aan die allergenen. Een opgetreden anafylaxie is vaak matig of slecht te beïnvloeden met de gebruikelijke hoeveelheid adrenaline.

Bij algehele anesthesie de anesthesist informeren over het gebruik van oogdruppels met timolol. β-Blokkers voor intra–oculair gebruik kunnen de werking van systemische β–agonisten zoals adrenaline blokkeren.

Na glaucoomingrepen is bij toepassing van kamerwaterremmende therapie (timolol, acetazolamide) loslating van de choroidea gemeld.

Wees voorzichtig bij droge ogen omdat β-blokkers de traanvochtsecretie kunnen verminderen. Zie ook achter Hulpstoffen.

Wees voorzichtig bij actieve intra-oculaire ontstekingen (bv. uveïtis) vanwege kans op verergering van de ontsteking. Bimatoprost/timolol is niet onderzocht bij inflammatoire oogaandoeningen.

Andere glaucoomvormen: Er is geen ervaring met bimatoprost/timolol bij neovasculair, inflammatoir, gesloten-kamerhoek-, congenitaal of nauwe-kamerhoekglaucoom.

Bij kinderen zijn de veiligheid en werkzaamheid niet vastgesteld.

Hulpstoffen

• Wees voorzichtig met benzalkoniumchloride, in sommige oogdruppels, bij droge ogen of een beschadigde cornea, vanwege het risico op keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie bij langdurig gebruik.
• Fosfaathoudende oogdruppels kunnen bij een ernstig beschadigde cornea leiden tot corneacalcificaties.
• Zachte contactlenzen kunnen verkleuren door benzalkoniumchloride. Contactlenzen, zowel harde als zachte, voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen. Verder kan benzalkoniumchloride irritatie veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot het minder goed verdragen van contactlenzen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Oogveranderingen: patiënten vóór aanvang van de behandeling informeren over de mogelijkheid van oogveranderingen: wimperveranderingen, periorbitale donkere huidverkleuringen (incl. van het ooglid) en versterkte irispigmentatie zijn waargenomen. Bij eventuele druppels op de huid: direct afvegen om het risico van huidverkleuring van het ooglid te verminderen. De verandering van de irispigmentatie treedt langzaam op en komt vooral voor bij gemengd gekleurde irissen. Wanneer één oog wordt behandeld kan dit leiden tot een (blijvend) verschil in het uiterlijk van beide ogen.

Vermijd huidcontact vanwege mogelijke transdermale absorptie en verkleuring. Op plekken waar de huid herhaaldelijk in contact komt met tafluprost kan haargroei optreden.

Bij ernstige cardiovasculaire stoornissen (zoals coronaire hartziekte, Prinzmetal-angina-pectoris en hartfalen) en hypotensie is kritische evaluatie noodzakelijk. Wees voorzichtig bij een eerstegraads AV–blok vanwege een negatief effect op de AV–geleiding.

Niet gebruiken bij astma en ernstige COPD (zie ook de rubriek Contra-indicaties). Wees voorzichtig bij lichte/matige COPD. Overlijden door bronchospasmen bij astma is waargenomen na toediening van sommige oculaire β-blokkers.

Wees voorzichtig bij:

• labiele diabetes/spontane hypoglykemie. β-Blokkers kunnen de symptomen van hypoglykemie en hyperthyroïdie maskeren;
• ernstige perifere circulatiestoornissen zoals ernstige vormen van het fenomeen van Raynaud;
• patiënten met afakie, met pseudo-fakie, met een gescheurde achterlenscapsule of een gescheurde voorkamerlens;
• patiënten met risicofactoren voor cystoïd macula-oedeem of iritis/uveïtis;
• droge ogen, omdat β-blokkers de traanvochtsecretie verminderen; contactlenzen worden minder goed verdragen.

Bij een voorgeschiedenis van atopie of ernstige anafylactische reactie op allergenen kan tijdens gebruik van een β-blokker een versterkte reactie optreden bij herhaalde blootstelling aan die allergenen. Een opgetreden anafylaxie is vaak matig of slecht te beïnvloeden met de gebruikelijke hoeveelheid adrenaline.

Bij acuut gesloten-kamerhoekglaucoom timolol oogdruppels samen met een mioticum geven.

Na glaucoomingrepen is bij toepassing van kamerwaterremmende therapie (timolol, acetazolamide) loslating van de choroidea gemeld.

Onderzoeksgegevens: de veiligheid en werkzaamheid bij kinderen en een verminderde nier- en/of leverfunctie zijn niet vastgesteld.

Hulpstoffen: fosfaathoudende oogdruppels kunnen bij een ernstig beschadigde cornea leiden tot corneacalcificaties.

Overdosering

Symptomen

Na systemische overdosering van timolol: hoofdpijn, duizeligheid, respiratoire insufficiëntie, bradycardie, hypotensie, bronchospasmen en acuut hartfalen.

Neem voor informatie over een vergiftiging met bimatoprost en timolol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Neem voor informatie over een tafluprost- en timololvergiftiging contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Bimatoprost is een synthetisch prostamide, qua structuur gerelateerd aan prostaglandine F_2α. Het verlaagt de intraoculaire druk voornamelijk door bevordering van de trabeculaire en uveosclerale afvoer van kamerwater.

Timolol is een lipofiele, niet-selectieve β-blokker zonder significante intrinsieke sympathicomimetische activiteit, heeft een myocard-onderdrukkend effect of membraanstabiliserende werking. Toegediend in het oog verlaagt timolol de oogdruk door remming van de kamerwaterproductie (zonder pupilvernauwing).

Werking: bimatoprost: intraoculaire drukdaling na 4 uur, max. na 8–12 uur; timolol: intraoculaire drukdaling na 20–30 min, max. na 1–2 uur. Werkingsduur: tot 24 uur (beide).

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Combinatie van een gefluorideerd prostaglandine F_2α-analogon (tafluprost) en een lipofiele niet-selectieve β-blokker (timolol). Tafluprost, een gefluorideerd prostaglandine F_2α-analogon, verlaagt de intra-oculaire druk vnl. door bevordering van de uveosclerale afvoer van kamerwater. Timolol verlaagt de oogdruk door remming van de kamerwaterproductie (zonder pupilvernauwing).

Werking (intraoculaire drukdaling): tafluprost: na 2–4 uur, max. na ca. 12 uur; timolol: na 20–30 min, max. na 1–2 uur. Werkingsduur: tot 24 uur (beiden).

Meer informatie

• tafluprost#eigenschappen
• timolol#eigenschappen

Groepsinformatie

bimatoprost/timolol hoort bij de groep prostaglandine F-analoga met bètablokker.

• latanoprost/timolol (S01ED51) Vergelijk
• tafluprost/timolol (S01ED51) Vergelijk
• travoprost/timolol (S01ED51) Vergelijk

Groepsinformatie

tafluprost/timolol hoort bij de groep prostaglandine F-analoga met bètablokker.

• bimatoprost/timolol (S01ED51) Vergelijk
• latanoprost/timolol (S01ED51) Vergelijk
• travoprost/timolol (S01ED51) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• prostaglandine F-analoga met bètablokker

Indicaties

• glaucoom

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• prostaglandine F-analoga met bètablokker

Indicaties

• glaucoom

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten