Samenstelling

Samenstelling

Advies

fertiliteitsbehandeling vindt plaats in de tweede- of derdelijnszorg. Medicamenteuze ovulatie-inductie wordt toegepast bij ovulatiestoornissen zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij de behandeling van PCOS is letrozol (offlabel) eerste en clomifeen tweede keus. Andere fertiliteitsbehandelingen, die bij diverse indicaties kunnen worden toegepast, zijn intra‐uteriene inseminatie (met of zonder milde ovariële hyperstimulatie), in-vitro fertilisatie (IVF) en intracytoplasmatische sperma‐injectie (ICSI). Bij IVF/ICSI vindt gecontroleerde ovariële hyperstimulatie plaats met gonadotrofinen, in combinatie met gonadoreline-agonisten of gonadoreline-antagonisten, afhankelijk van het gekozen schema.

Advies

fertiliteitsbehandeling vindt plaats in de tweede- of derdelijnszorg. Medicamenteuze ovulatie-inductie wordt toegepast bij ovulatiestoornissen zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij de behandeling van PCOS is letrozol (offlabel) eerste en clomifeen tweede keus. Andere fertiliteitsbehandelingen, die bij diverse indicaties kunnen worden toegepast, zijn intra‐uteriene inseminatie (met of zonder milde ovariële hyperstimulatie), in-vitro fertilisatie (IVF) en intracytoplasmatische sperma‐injectie (ICSI). Bij IVF/ICSI vindt gecontroleerde ovariële hyperstimulatie plaats met gonadotrofinen, in combinatie met gonadoreline-agonisten of gonadoreline-antagonisten, afhankelijk van het gekozen schema.

Indicaties

• Inductie van de ovulatie en luteïnisatie na stimulatie van de follikelgroei, bij vrouwen met anovulatie of oligo-ovulatie.
• Inductie van de laatste fase van de follikelrijping en de luteïnisatie na stimulatie van de follikelgroei, bij kunstmatige voortplantingstechnieken (ART) zoals in-vitrofertilisatie.

Gerelateerde informatie

• fertiliteitsbehandeling

Indicaties

• Inductie laatste fase van follikelrijping en luteïnisatie na stimulering van folliculaire groei bij superovulatie ten behoeve van een kunstmatige voortplantingstechniek (ART), zoals in vitro fertilisatie (IVF).
• Inductie ovulatie en luteïnisatie bij anovulatie of oligo-ovulatie na stimulering van de folliculaire groei.

Gerelateerde informatie

• fertiliteitsbehandeling

Doseringen

Toediening

• De oplossing direct na reconstitutie, langzaam i.m. of s.c. toedienen;
• De eerste injectie onder directe medische supervisie geven. Na adequate instructie kan s.c.-toediening worden uitgevoerd door de patiënt zelf.

Doseringen

De s.c.-toediening kan na adequate instructie worden uitgevoerd door de patiënt zelf.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): lokale overgevoeligheidsreactie, reactie op de injectieplaats (blauwe plek, pijn, roodheid, zwelling, jeuk). Oedeem. Hoofdpijn. Stemmingswisselingen. Licht of matig ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS), met als symptomen buikpijn, opgezet gevoel, misselijkheid, braken, diarree, pijnlijke borsten, lichte tot matige vergroting van de ovaria en ovariumcysten.

Soms (0,1-1%): vermoeidheid. Agitatie. Ernstig OHSS, met als symptomen sterke vergroting van de ovaria, acute buikpijn, ascites, pleura-effusie en gewichtstoename.

Zelden (0,01-0,1%): systemische overgevoeligheidsreactie, waaronder gegeneraliseerde huiduitslag, koorts, angio-oedeem of anafylactische reactie. Ruptuur van ovariumcyste. Trombo-embolie, gerelateerd aan ernstig OHSS.

Verder is gemeld: ovariumtorsie.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): reactie op de injectieplaats. Hoofdpijn. Misselijkheid, braken, buikpijn, opgezette buik. Milde tot matige vorm van ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS).

Soms (0,1-1%):buikklachten, diarree. Ernstig OHSS.

Zeer zelden (< 0,01%): lichte tot ernstige overgevoeligheidsreacties inclusief huiduitslag, anafylactische reacties en shock. Trombo-embolie.

Een milde tot matige vorm van OHSS kan samengaan met buikklachten, misselijkheid, braken, vergrote ovaria en echografische aanwijzingen voor ascites.

Ernstige OHSS kan samengaan met sterke vergroting van de ovaria, gewichtstoename, dyspneu, oligurie, hypovolemie, hemoconcentratie, verstoring van de elektrolytenbalans, ascites, pleura-effusie of acuut longlijden. Zeer zelden ovariumtorsie of trombo-embolische voorvallen.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

hCG kan een kruisreactie veroorzaken bij radio-immunoassay van gonadotrofinen, met name luteïniserend hormoon.

Interacties

Er is geen onderzoek naar interacties uitgevoerd. Er zijn geen interacties gerapporteerd.

Zwangerschap

Teratogenese: Er zijn geen aanwijzingen dat gonadotrope hormonen meer kans op aangeboren afwijkingen geven.

Advies: Choriongonadotrofine kan aan het begin van de zwangerschap worden gebruikt ter ondersteuning van de luteale fase, maar niet later tijdens de zwangerschap.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.

Teratogenese: Gegevens over een beperkt aantal blootgestelde zwangerschappen duiden niet op een toegenomen kans op misvorming of foetale/neonatale toxiciteit.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Gonadotrofinen zijn grote moleculen; opname in de moedermelk lijkt daarom niet waarschijnlijk. Daarbij worden deze middelen slecht tot niet opgenomen uit het maag-darmkanaal van de zuigeling.

Advies: Gebruik tijdens borstvoeding kan worden overwogen.

Overige: Gonadotrofinen remmen mogelijk de borstvoeding.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Gonadotrofinen zijn grote moleculen; opname in de moedermelk lijkt daarom niet waarschijnlijk. Daarbij worden deze middelen slecht tot niet opgenomen uit het maag-darmkanaal van de zuigeling.

Overige: Gonadotrofinen kunnen mogelijk de borstvoeding remmen.

Advies: kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• niet onder controle gebrachte, niet-gonadale endocrinologische afwijkingen (bv. ziekten van schildklier, bijnier of hypofyse);
• ovarium-, uterus- of mammacarcinoom;
• primaire gonadale insufficiëntie;
• misvormingen van de geslachtsorganen of baarmoedermyomen die zwangerschap onmogelijk maken;
• onverklaarde vaginale bloeding.

Contra-indicaties

• hypofyse- of hypothalamustumor;
• ovarium-, uterus- of mammacarcinoom;
• vaginale bloeding met onbekende oorzaak;
• vergroting van de ovaria of cyste, niet veroorzaakt door het polycysteus ovariumsyndroom;
• actieve trombo-embolische aandoening;
• primair ovariumfalen;
• misvorming van geslachtsorganen of myomen van de baarmoeder die zwangerschap onmogelijk maken;
• postmenopauze.

Waarschuwingen en voorzorgen

Het ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS) is een potentieel levensbedreigende complicatie die kan ontstaan bij stimulering van follikelgroei. Beoordeel voorafgaand aan en tijdens de behandeling regelmatig de follikelontwikkeling door echoscopie en bepaling van de serum-oestradiolspiegel. OHSS treedt op als hCG wordt toegediend of door een zwangerschap wordt geproduceerd; controleer de patiënt ten minste gedurende 2 weken na de hCG-toediening. Observeer vrouwen die hun eerste cyclus van ovariumstimulatie krijgen en voor wie de risicofactoren nog niet bekend zijn, nauwlettend op vroege verschijnselen van OHSS. Bij kunstmatige voortplantingstechnieken bestaat er een verhoogd risico op OHSS bij ≥ 18 follikels met een diameter van ≥ 11 mm. Bij aanwezigheid van ≥ 30 follikels, de hCG-toediening onderbreken.

Risico's bij ART: De kans op een meerlingzwangerschap na ovulatie-inductie is toegenomen en daarmee de kans op maternale en perinatale complicaties; volg daarom de ovariële respons zorgvuldig. Er is meer kans op een miskraam en extra-uteriene graviditeit gerapporteerd; dit risico hangt niet direct samen met gebruik van gonadotrofinen maar met de onderliggende aandoening.

Trombose: Wees voorzichtig bij risicofactoren voor trombose zoals een eerder opgetreden trombose, positieve familie-anamnese, obesitas of trombofilie, vanwege de toegenomen kans op veneuze of arteriële trombo-embolieën gedurende of na behandeling met gonadotrofinen.

Ovariumtorsie is gemeld, dit kan gerelateerd zijn aan andere omstandigheden zoals OHSS, zwangerschap, eerdere buikoperatie en eerdere of bestaande ovariumcysten. Beschadiging van het ovarium als gevolg van verminderde bloedtoevoer kan worden beperkt door vroege diagnose en onmiddellijke detorsie.

Tumoren: Zowel benigne als maligne tumoren van de ovaria of andere delen van het reproductiesysteem zijn gemeld bij vrouwen die meerdere behandelschema's voor onvruchtbaarheid hebben ondergaan. Het is onduidelijk of behandeling met gonadotrofinen de kans op dit soort tumoren vermeerdert bij onvruchtbare vrouwen.

Onderzoek: Tot 10 dagen na toediening kan choriongonadotrofine interfereren met de immunologische bepaling van hCG in serum/urine, hetgeen tot een foutpositieve zwangerschapstest kan leiden.

Waarschuwingen en voorzorgen

Onderzoek vooraf op aanwezigheid van niet-gonadale endocrinologische afwijkingen (bv. ziekten van schildklier, bijnier of hypofyse) en behandel deze.

Het ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS) is een potentieel levensbedreigende complicatie die kan ontstaan bij stimulering van follikelgroei. OHSS treedt vrijwel alleen op als hCG wordt toegediend of door een zwangerschap wordt geproduceerd. Risicofactoren voor het ontwikkelen van OHSS zijn een laag lichaamsgewicht bij een leeftijd < 35 jaar, polycysteus-ovariumsyndroom, hogere doses exogene gonadotrofinen, hoge absolute of snel stijgende serumspiegels van estradiol, een groot aantal ontwikkelende ovariële follikels en eerdere episoden van OHSS. Monitor de stimulatiecycli aan de hand van echografie en estradiolmetingen, om risicofactoren vroegtijdig te identificeren. Bij aanwijzingen voor ovariële hyperstimulatie geen hCG toedienen en de patiënt adviseren ten minste 4 dagen geen gemeenschap te hebben of barrière-contraceptiemethoden te gebruiken. Na toediening van hCG de patiënt gedurende minimaal 2 weken volgen. Bij ernstige OHSS de behandeling met gonadotrofine staken; ziekenhuisopname is aangewezen.

Risico's bij ART: De kans op een meerlingzwangerschap na ovulatie-inductie is toegenomen en daarmee de kans op maternale en perinatale complicaties; volg daarom de ovariële respons zorgvuldig. Er is meer kans op een miskraam en extra-uteriene graviditeit gerapporteerd; dit risico hangt niet direct samen met gebruik van gonadotrofinen maar met de onderliggende aandoening.

Trombose: Wees voorzichtig bij vrouwen met risicofactoren voor trombose zoals een trombose in de (familie)anamnese, overgewicht (BMI > 30) of trombofilie, vanwege de toegenomen kans op trombo-embolische voorvallen bij behandeling met gonadotrofinen.

Tumoren: Zowel benigne als maligne tumoren van de ovaria of andere delen van het reproductiesysteem zijn gemeld bij vrouwen die veelvuldig therapie kregen voor behandeling van onvruchtbaarheid. Het is onduidelijk of behandeling met gonadotrofinen de kans op dit soort tumoren vermeerdert bij onvruchtbare vrouwen.

Onderzoek: Tot 10 dagen na toediening kan choriongonadotropine alfa interfereren met de immunologische bepaling van hCG in serum/urine, hetgeen tot een foutpositieve zwangerschapstest kan leiden.

Eigenschappen

Humaan choriongonadotrofine (hCG) wordt verkregen uit de urine van zwangere vrouwen en heeft de werking van het luteïniserend hormoon (LH). Bij de vrouw wordt het gegeven ter vervanging van de endogene pre-ovulatoire LH-piek om de laatste fase van de follikelrijping te induceren, welke tot ovulatie leidt. Het wordt tevens gegeven ter vervanging van endogeen LH tijdens de luteale fase.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Recombinant humaan choriongonadotropine (r-HCG) ofwel choriongonadotropine-α wordt bereid door recombinant DNA-techniek en heeft een zelfde aminozuurvolgorde als uit urine verkregen HCG. Vindt toepassing bij vervanging van de endogene pre-ovulatoire LH-piek om de laatste fase van de follikelrijping te induceren, welke tot ovulatie leidt en om vroege luteïnisatie te bewerkstelligen na het gebruik van geneesmiddelen voor de stimulatie van follikelgroei.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

choriongonadotrofine hoort bij de groep gonadotrofinen.

• choriongonadotropine alfa (G03GA08) Vergelijk
• corifollitropine alfa (G03GA09) Vergelijk
• follitropine alfa (G03GA05) Vergelijk
• follitropine bèta (G03GA06) Vergelijk
• follitropine delta (G03GA10) Vergelijk
• follitropine/lutropine (G03GA30) Vergelijk
• lutropine (G03GA07) Vergelijk
• menopauzegonadotrofine (G03GA02) Vergelijk
• urofollitropine (G03GA04) Vergelijk

Groepsinformatie

choriongonadotropine alfa hoort bij de groep gonadotrofinen.

• choriongonadotrofine (G03GA01) Vergelijk
• corifollitropine alfa (G03GA09) Vergelijk
• follitropine alfa (G03GA05) Vergelijk
• follitropine bèta (G03GA06) Vergelijk
• follitropine delta (G03GA10) Vergelijk
• follitropine/lutropine (G03GA30) Vergelijk
• lutropine (G03GA07) Vergelijk
• menopauzegonadotrofine (G03GA02) Vergelijk
• urofollitropine (G03GA04) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• gonadotrofinen

Indicaties

• fertiliteitsbehandeling

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• gonadotrofinen

Indicaties

• fertiliteitsbehandeling

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten