Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Femara Novartis Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 2,5 mg
Letroman Synthon bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 2,5 mg
Letrozol Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 2,5 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Anastrozol Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 1 mg
Arimidex Laboratoires Juvisé Pharmaceuticals
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 1 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Voor de behandeling van hormoongevoelige borstkanker staat op richtlijnendatabase.nl de geldende behandelrichtlijn.
Offlabel-indicatie: Fertiliteitsbehandeling vindt plaats in de tweede- of derdelijnszorg. Medicamenteuze ovulatie-inductie wordt toegepast bij ovulatiestoornissen zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij de behandeling van PCOS is letrozol (offlabel) eerste en clomifeen tweede keus. Andere fertiliteitsbehandelingen, die bij diverse indicaties kunnen worden toegepast, zijn intra‐uteriene inseminatie (met of zonder milde ovariële hyperstimulatie), in-vitro fertilisatie (IVF) en intracytoplasmatische sperma‐injectie (ICSI). Bij IVF/ICSI vindt gecontroleerde ovariële hyperstimulatie plaats met gonadotrofinen, in combinatie met gonadoreline-agonisten of gonadoreline-antagonisten, afhankelijk van het gekozen schema.
Advies
Zie voor de behandeling van borstkanker de geldende behandelrichtlijn op richtlijnendatabase.nl.
Indicaties
Postmenopauzale vrouwen met hormoon-afhankelijke borstkanker:
- Adjuvante behandeling van postmenopauzale vrouwen met hormoon-receptor positieve borstkanker in een vroeg stadium.
- Voortgezette adjuvante behandeling van hormoon-afhankelijke borstkanker in een vroeg stadium bij postmenopauzale vrouwen die eerder standaard adjuvante tamoxifen-therapie gedurende 5 jaar hebben gehad.
- Eerstelijnsbehandeling bij postmenopauzale vrouwen met hormoon-afhankelijke borstkanker in een gevorderd stadium.
- Borstkanker in een gevorderd stadium bij vrouwen in de natuurlijke of kunstmatig teweeggebrachte postmenopauzale fase, na een terugval of verslechtering van de gezondheidstoestand, die voorafgaand zijn behandeld met anti-oestrogenen.
- Neo-adjuvante behandeling van postmenopauzale vrouwen met hormoonreceptor positieve, HER-2-negatieve borstkanker voor wie chemotherapie niet geschikt is en onmiddellijk opereren niet geïndiceerd is.
Overig
- Offlabel: anovulatie bij PCOS.
Gerelateerde informatie
Indicaties
Mammacarcinoom
- Adjuvante behandeling van hormoongevoelig mammacarcinoom in een vroeg stadium bij postmenopauzale vrouwen.
- Adjuvante behandeling van hormoongevoelig mammacarcinoom in een vroeg stadium bij postmenopauzale vrouwen die 2–3 jaar adjuvante therapie hebben gehad met tamoxifen.
- Inoperabel of gemetastaseerd hormoongevoelig mammacarcinoom bij postmenopauzale vrouwen.
Doseringen
Postmenopauzale vrouwen met hormoon-afhankelijke borstkanker
Volwassenen (incl. ouderen)
2,5 mg 1×/dag.
Bij gevorderde of gemetastaseerde ziekte de behandeling voortzetten tot aan progressie. In de adjuvante behandeling wordt aanbevolen om 5 jaar te behandelen óf totdat een tumorrecidief optreedt. Bij de adjuvante behandeling kan een opeenvolgend behandelschema worden overwogen, waarbij gedurende 2 jaar een aromataseremmer wordt gegeven, gevolgd door 3 jaar tamoxifen#doseringen. Bij de neo-adjuvante behandeling letrozol 4–8 maanden voortzetten voor optimale tumorreductie. Bij onvoldoende respons de behandeling staken.
Verminderde nierfunctie: bij een creatinineklaring > 10 ml/min hoeft de dosering niet te worden aangepast. Er is geen ervaring met toepassing bij een creatinineklaring < 10 ml/min.
Verminderde leverfunctie: bij een Child-Pughscore 5–9 hoeft de dosering niet te worden aangepast. Bij een Child-Pughscore 10–15 nauwlettend controleren op bijwerkingen (zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen), er zijn onvoldoende gegevens voor een advies met betrekking tot een dosisaanpassing.
Offlabel: anovulatie bij polycysteus ovarium syndroom (PCOS)
Volwassenen
Volgens de NVOG-richtlijn PCOS: 2,5 mg 1×/dag op cyclusdag 3 tot en met 7 (of 5 tot en met 9). Bij een cyclusduur > 35 dagen de dagdosering verhogen met 2,5 mg, tot een maximale dagdosering van 7,5 mg.
Een vergeten dosis alsnog innemen, tenzij het echter bijna tijd is voor de volgende dosis (binnen 2 of 3 uur), dan de dosis overslaan en doorgaan met het normale doseerschema. Doses mogen niet worden verdubbeld vanwege een buitenproportionele systemische blootstelling aan letrozol.
Doseringen
Postmenopauzale vrouwen met hormoongevoelig mammacarcinoom:
Volwassenen:
1 mg 1×/dag.
Voor de behandeling van een vroeg stadium mammacarcinoom wordt een behandelduur van 5 jaar aanbevolen.
Bijwerkingen
De meeste bijwerkingen houden verband met de afname van oestrogeen.
Zeer vaak (> 10%): hypercholesterolemie. Opvliegers. Vermoeidheid, asthenie, malaise. Hyperhidrose. Artralgie.
Vaak (1-10%): hartkloppingen, pijn op de borst. Hypertensie. Misselijkheid, braken, dyspepsie, obstipatie, diarree, buikpijn. Vaginaal bloedverlies. Hoofdpijn, duizeligheid, veranderde eetlust, gewichtsverandering. Depressie. Alopecia, droge huid, huiduitslag (incl. erythemateus, maculopapuleus, psoriasiform en vesiculeus exantheem). Perifeer oedeem. Spierpijn, botpijn, osteoporose, artritis, botfracturen.
Soms (0,1-1%): vaginale afscheiding, pijn in de borst. Urineweginfecties, pollakisurie. Jeuk, droge mucosa (o.a. vagina, mond), urticaria. Angst, nervositeit, irritatie, slaapstoornissen, geheugenverlies, dysesthesie, dysgeusie, carpale-tunnelsyndroom. Stomatitis. Cataract, oogirritatie, troebel zicht. Tachycardie, ischemische hartziekten incl. angina pectoris en myocardinfarct, cerebrovasculair accident, tromboflebitis. Dyspneu, hoest. Tendinitis. Gegeneraliseerd oedeem. Tumorpijn (niet bij adjuvante behandeling). Koorts, dorst. Leukopenie. Stijging van leverenzymwaarden, hyperbilirubinemie, geelzucht.
Zelden (0,01-0,1%): arteriële trombose, longembolie. Peesruptuur.
Verder zijn gemeld: hepatitis. Toxische epidermale necrolyse, erythema multiforme, anafylactische reactie, angio-oedeem. 'Trigger finger'.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): opvliegers. Hoofdpijn. Misselijkheid. Huiduitslag. Gewrichtspijn en -stijfheid, artritis, osteoporose. Asthenie. Depressie.
Vaak (1-10%): vaginale droogte, vaginale bloedingen (m.n. gedurende de eerste weken na overschakeling van een voorafgaande hormonale therapie). Slaperigheid, gevoelsstoornissen (incl. paresthesie, verlies van smaak en veranderde smaak). Anorexia, braken, diarree. Botpijn, spierpijn, carpale-tunnelsyndroom (m.n. bij bestaande risicofactoren). Diffuse haaruitval. Overgevoeligheidsreactie. Verhoging alkalische fosfatase, ALAT en ASAT. Hypercholesterolemie.
Soms (0,1-1%): hepatitis. Urticaria. Tendovaginitis stenosans ('trigger finger'). Verhoging van gamma-GT en bilirubine. Hypercalciëmie.
Zelden (0,01-0,1%): erythema multiforme, anafylactoïde reactie, cutane vasculitis incl. purpura van Henoch-Schönlein.
Zeer zelden (< 0,1%): angio-oedeem, Stevens-Johnsonsyndroom. Reductie in de botmineraaldichtheid met een toegenomen kans op fracturen.
Verder zijn gemeld (causaliteit met het gebruik van anastrozol is niet aangetoond): veneuze trombo-embolie, ischemische hartziekte. Stemmingsstoornissen. Cataract. Endometriumcarcinoom.
Interacties
Vermijd combinatie met tamoxifen, andere anti-oestrogenen of oestrogenen, in verband met een aanzienlijke vermindering van de werkzaamheid van letrozol.
In vitro remt letrozol CYP2A6 en CYP2C19, wees daarom voorzichtig bij gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen die voornamelijk door deze iso-enzymen worden omgezet en waarvan de therapeutische breedte klein is.
Interacties
Vermijd combinatie met tamoxifen, andere anti-oestrogenen of oestrogenen, in verband met een aanzienlijke vermindering van de werkzaamheid van anastrozol.
Anastrozol niet gebruiken in combinatie met LHRH-analogen, omdat daarover geen gegevens bekend zijn.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie in principe niet van toepassing.
Teratogenese: Geïsoleerde gevallen bij de mens lieten afwijkingen zien (labiale fusie, ambigue genitaliën). Bij dieren in klinisch relevante doseringen schadelijk gebleken (koepelvormig hoofd, cervicale/centrum wervelfusie).
Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.
Overig: Omdat ondanks vaststelling van de postmenopauzale status voorafgaand aan de therapie een enkele keer toch een eisprong is voorgekomen, is het zinvol gepaste anticonceptie toe te passen.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Teratogenese: Bij de mens onbekend. Bij dieren geen teratogene effecten, maar wel een verminderde overleving bij (supra)therapeutische doseringen.
Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Een nadelig effect bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.
Advies: Het gebruik van dit middel of het geven van borstvoeding is gecontra-indiceerd.
Lactatie
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding is gecontra-indiceerd.
Contra-indicaties
- premenopauzale endocriene status.
Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Zwangerschap en Lactatie, omdat ondanks vaststelling van de postmenopauzale status voorafgaand aan de therapie een enkele keer toch een eisprong is voorgekomen.
Contra-indicaties
- premenopauzale endocriene status.
Omdat ondanks vaststelling van de postmenopauzale status voorafgaand aan de therapie een enkele keer toch een eisprong is voorgekomen: zie ook de rubrieken Zwangerschap en Lactatie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bij patiënten bij wie de postmenopauzale status onduidelijk is, moet eerst een beoordeling van de LH-, FSH- en/of estradiolspiegels plaatsvinden om de postmenopauzale status duidelijk vast te stellen voordat behandeling wordt ingesteld.
Verminderde botdichtheid: bij vrouwen met een voorgeschiedenis met botfracturen, osteoporose of veel kans hierop, of een leeftijd ≥ 65 jaar de botdichtheid vóór en tijdens de behandeling controleren en zo nodig profylaxe of een behandeling voor osteoporose instellen.
Wees voorzichtig bij ernstige leverinsufficiëntie (Child-Pughscore 10–15), omdat hierdoor de systemische blootstelling enkele malen hoger en de halfwaardetijd verlengd kunnen zijn.
Controleer nauwlettend op tendinitis en peesruptuur en neem voor de aangedane pezen passende maatregelen (bv. immobilisatie).
Onderzoeksgegevens: er is geen ervaring met toepassing bij een creatinineklaring < 10 ml/min. De werkzaamheid en veiligheid bij kinderen (< 17 j.) zijn niet vastgesteld.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bij patiënten bij wie de postmenopauzale status onduidelijk is, moet eerst een beoordeling van de LH-, FSH- en/of estradiolspiegels plaatsvinden om de postmenopauzale status duidelijk vast te stellen vóórdat behandeling wordt ingesteld.
Door daling van de oestrogeenspiegels kan vermindering van de botdichtheid optreden. De botmineraaldichtheid onderzoeken bij patiënten met osteoporose of meer kans hierop, vóór aanvang van de behandeling en met regelmatige intervallen daarna. Zo nodig profylaxe of behandeling van osteoporose beginnen en controleren.
Wees terughoudend bij ernstige nier- en/of leverfunctiestoornissen, omdat anastrozol hierbij niet is onderzocht.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging met letrozol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Overdosering
Neem voor een vergiftiging met anastrozol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Selectieve niet-steroïde aromataseremmer. Letrozol remt competitief het aromatase-enzym, waardoor de vorming van oestrogenen uit androgene precursors wordt verminderd. Werking: max. na 48–78 uur.
Kinetische gegevens
| Resorptie | snel en volledig. |
| F | 99,9%. |
| T max | 1–2 uur. |
| V d | ca. 1,87 l/kg. |
| Overig | In het plasma is ca. 80% gebonden aan erytrocyten. |
| Metabolisering | in de lever, deels door CYP3A4 en CYP2A6 tot inactieve metabolieten. |
| Eliminatie | vnl. met de urine, vnl als metaboliet. |
| T 1/2el | ca. 2 dagen, 4–6 dagen bij ernstig gestoorde leverfunctie. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Selectieve niet-steroïde competitieve aromatase-remmer. Anastrozol remt competitief het aromatase-enzym, waardoor de vorming van oestrogenen uit androgene precursors wordt verminderd.
Kinetische gegevens
| T max | binnen 2 uur. |
| Metabolisering | uitgebreid in de lever via N-dealkylering, hydroxylering en glucuronidering. |
| Eliminatie | met de urine, < 10% onveranderd. |
| T 1/2el | 40–50 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
letrozol hoort bij de groep aromataseremmers.
Groepsinformatie
anastrozol hoort bij de groep aromataseremmers.