Samenstelling

Samenstelling

Advies

De behandeling van familiair chylomicronemiesyndroom (FCS) richt zich op het verlagen van de plasmatriglyceriden in het bloed met als doel acute pancreatitis te voorkomen. Bij zeer hoge plasmaconcentraties is de eerste stap het verlagen van plasmatriglyceriden middels een vetarm dieet (MCT-dieet) en op proef een behandeling met een fibraat. Indien dit leidt tot onvoldoende verlaging van de triglyceridenspiegel dan kan volanesorsen worden ingezet om de triglyceridenwaarden te laten dalen. Vanwege het risico op ernstige trombocytopenie en potentieel ernstige bloedingen dienen de bloedplaatjeswaarden gedurende de behandeling met volanesorsen iedere twee weken, of indien daar aanleiding toe is, vaker te worden gemonitord.

Aan de vergoeding van volanesorsen zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.

• ZIN-rapport 2021 volanesorsen Waylivra® als aanvulling op dieet bij volwassen patienten met genetisch bevestigd FCS met een hoog risico van pancreatitis bij wie de respons op dieet en triglyceridenverlagende behandeling onvoldoende was

Advies

Omacor: Bij hypercholesterolemie is een statine de eerste keus ter verlaging van het LDL-cholesterol; atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine heeft de voorkeur. Intensiveer de lipidenverlagende therapie wanneer de streefwaarde niet bereikt wordt door het ophogen van de dosis als de maximumdosering nog niet bereikt is of door te switchen naar een potentere statine. Bij onvoldoende effect van een statine in de maximale (te verdragen) dosering kan bij een patiënt ≤ 70 jaar of bij niet-kwetsbare ouderen met hart- en vaatziekten (HVZ), ezetimib worden toegevoegd. Noch als aanvulling op statinetherapie, noch als monotherapie heeft dit middel toegevoegde waarde bij hypertriglyceridemie. Het gebruik van visoliesupplementen ter verlaging van het LDL-cholesterol wordt afgeraden.

Vazkepa: De behandeling van patiënten met een hoog cardiovasculair risico en hypertriglyceridemie en een vastgestelde cardiovasculaire aandoening of diabetes mellitus met minstens één andere cardiovasculaire risicofactor, richt zich op het verlagen van het cardiovasculaire risico. De eerste stap is het verlagen van de LDL-cholesterol-spiegel (LDL-C) met statinen (atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine) eventueel in combinatie met ezetimib. Als dit leidt tot stabilisatie van de LDL-C spiegel, maar vooralsnog met een verhoogde nuchtere triglyceride-waarde (1,7–5,6 mmol/l), dan kan icosapent-ethyl ingezet worden als aanvulling op de statinebehandeling. Icosapent-ethyl heeft een statistisch significant en een klinisch relevant effect op de samengestelde uitkomstmaat cardiovasculaire sterfte, niet-fataal myocardinfarct, niet-fataal CVA, coronaire revascularisatie en instabiele angina pectoris.

Aan de vergoeding van Vazkepa zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.

• ZIN-rapport 2022 icosapent-ethyl Vazkepa® voor verminderen van het risico op cardiovasculaire voorvallen bij volwassenen, enz

Indicaties

• Als aanvulling op het dieet bij volwassenen met genetisch bevestigd familiair chylomicronemiesyndroom (FCS) met een hoog risico op pancreatitis, als een dieet en triglyceridenverlagende behandeling onvoldoende effect hebben.

Indicaties

Omacor

• Endogene hypertriglyceridemie als aanvulling op het dieet, wanneer dieetmaatregelen alleen onvoldoende zijn. Bij type IV als monotherapie, bij type IIb/III in combinatie met statinen wanneer de controle van triglyceriden niet voldoende is.

Vazkepa

• Als adjuvans ter preventie van cardiovasculaire complicaties bij patiënten die worden behandeld met een statine en een triglyceridenconcentratie van ≥ 1,7 mmol/l hebben, én:
  • een vastgestelde cardiovasculaire aandoening, of
  • diabetes met minstens 1 andere cardiovasculaire risicofactor.

Gerelateerde informatie

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Doseringen

Controleer vóór aanvang van de behandeling het trombocytenaantal. Bij een trombocytenaantal < 140 × 10⁹/l na ca. een week nogmaals meten. Als het trombocytenaantal < 140 × 10⁹/l blijft, dan de behandeling niet starten, zie ook de rubriek Contra-indicaties. Tijdens de behandeling minimaal elke 2 weken het trombocytenaantal meten, zie voor dosisaanpassing en controle op basis van het trombocytenaantal tabel 1. Het hervatten van de behandeling bij patiënten bij wie de behandeling is onderbroken of stopgezet en bij wie het trombocytenaantal is toegenomen ≥ 100 × 10⁹/l zorgvuldig afwegen in overleg met een hematoloog.

Verminderde nierfunctie: Bij licht tot matig verminderde nierfunctie is geen aanpassing van de startdosering nodig. Bij een ernstig verminderde nierfunctie zijn er geen gegevens; controleer deze patiënten extra.

Verminderde leverfunctie: De verwachting is, ondanks dat er geen gegevens zijn bij deze patiëntengroep, dat een dosisaanpassing niet nodig is omdat volanesorsen niet wordt gemetaboliseerd via CYP-450.

Een vergeten dosis mag binnen 48 uur nog toegediend worden, daarna niet meer.

Toediening

• De injectie subcutaan toedienen in de buik, het bovenste deel van het dijbeen of de buitenkant van de bovenarm; niet toedienen in de taille of andere plaatsen waar druk of wrijving van kleding kan optreden. Tevens niet toedienen in een tatoeage, moedervlek, bloeduitstorting, huiduitslag of op gevoelige, rode, harde, gekneusde, beschadigde, verbrande of ontstoken huid. De injectieplaats afwisselen.
• De injectie op een vaste dag van de week toedienen.
• De injectie minimaal 30 min vóór toediening uit de koelkast halen om deze op kamertemperatuur te laten komen; gebruik geen andere opwarmingsmethode.

Doseringen

Toediening

• Omacor: de capsules innemen tijdens de maaltijd, om maag-darmklachten te voorkomen;
• Vazkepa: de capsules heel innemen (niet breken, pletten, oplossen of kauwen) tijdens of na de maaltijd.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): afname van het trombocytenaantal (bij 29% van de patiënten), trombocytopenie (bij 21%). Hoofdpijn. Spierpijn. Koude rillingen. Reacties op de injectieplaats (bij 80%) zoals erytheem, pijn, zwelling, oedeem, jeuk, induratie, kneuzingen, verbleking of verkleuring.

Vaak (1-10%): leukopenie, lymfopenie, eosinofilie, immuuntrombocytopenische purpura, spontaan hematoom. Immunisatiereactie, overgevoeligheid, serumziekte-achtige reactie. Diabetes mellitus. Slapeloosheid. Hypo-esthesie, (pre)syncope, retinale migraine, duizeligheid, tremor. Conjunctivale bloeding, wazig zien. Hematoom, hypertensie, bloeding, opvliegers. Neusbloeding, hoesten, dyspneu, verstopte neus, faryngeaal oedeem, piepende ademhaling. Droge mond, misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, opgezette buik, dyspepsie, tandvleesbloeding, mondbloeding, tandvleeszwelling, oorspeekselkliervergroting. Erytheem, huiduitslag, urticaria, petechiën, ecchymose, papula, hypertrofie van de huid, jeuk, hyperhidrose, nachtzweten, opzwellend gezicht. Gewrichtspijn, (perifere) artritis, musculoskeletale pijn, pijn in: extremiteit, rug, kaak, nek; spierspasmen, gewrichtsstijfheid, myositis. Hematurie, proteïnurie. Vermoeidheid, asthenie, koorts, malaise, griepachtige ziekte, oedeem, niet-cardiale pijn op de borst. Andere reacties op de injectieplaats zoals hematoom, urticaria, warmte, droogheid, bloeding, blaasjes, irritatie, ontsteking, paresthesie, massavorming, korstjes en papula. Stijging van de leverenzymwaarden, INR, bloedcreatinine en de bloedureumconcentratie, daling van de creatinineklaring, het hemoglobine en aantal witte bloedcellen.

Verder zijn gemeld: stijging van LDL-cholesterol (meestal binnen het normale bereik). Vorming van antistoffen tegen het geneesmiddel (zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen).

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Omacor

Vaak (1-10%): maag-darmstoornissen (zoals opgezwollen buik, buikpijn, obstipatie, diarree, dyspepsie, flatulentie, oprispingen, gastro-oesofageale refluxziekte, misselijkheid, braken).

Soms (0,1-1%): gastro–intestinale bloedingen. Duizeligheid, smaakstoornis, hoofdpijn. Hyperglykemie, jicht. Hypotensie. Neusbloeding. Huiduitslag.

Zelden (0,01-0,1%): leverafwijkingen (hogere transaminasewaarden). Overgevoeligheid. Urticaria.

Verder is gemeld: jeuk.

Vazkepa

Zeer vaak (> 10%): bloedingen (zoals gastro-intestinale bloedingen, contusie, hematurie, neusbloeding).

Vaak (1-10%): atriumfibrilleren/-flutter. Obstipatie, oprispingen. Huiduitslag. Skeletspierstelselpijn, perifeer oedeem. Jicht.

Soms (0,1-1%): smaakstoornis (visachtige smaak). Overgevoeligheid.

Verder is gemeld: faryngeale zwelling. Diarree, abdominaal ongemak. Gewrichtspijn, pijn in de extremiteiten. Stijging van de triglyceriden in het bloed.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Overweeg staken van de behandeling met een trombocytenaggregatieremmer, NSAID of anticoagulans bij een trombocytenaantal < 75 × 10⁹/l. Staak deze middelen bij een trombocytenaantal < 50 × 10⁹/l.

Interacties

Bij beginnen en staken van Omacor tijdens therapie met een vitamine K-antagonist (VKA), kan een dosisaanpassing van de VKA nodig zijn. Er is geen ervaring met de combinatie met fibraten bij hypertriglyceridemie.

Hulpstof Vazkepa: sorbitol kan de biologische beschikbaarheid van ander oraal toegediende geneesmiddelen beïnvloeden.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Gebruik ontraden.

Zwangerschap

Icosapent-ethyl passeert de placenta (bij dieren) en wordt in foetaal plasma aangetroffen.

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren, geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken (Omacor, Vazkepa).

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend bij de mens (volanesorsen en metabolieten). Ja, volanesorsen in zeer kleine hoeveelheden, bij dieren.

Farmacologisch effect: Systemische blootstelling van de zuigeling aan volanesorsen is onwaarschijnlijk vanwege de lage orale biologische beschikbaarheid. Een nadelig effect (van bv. de metabolieten) bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.

Advies: Volgens de fabrikant: het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend, bij de mens (DHA, icosapent-ethyl). Ja, bij dieren (icosapent-ethyl). Uit onderzoek blijkt dat EPA in de moedermelk wordt uitgescheiden in een hoeveelheid die correleert met de voeding van de moeder. Een nadelig effect voor de zuigeling kan niet geheel worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel (Omacor, Vazkepa) óf het geven van borstvoeding ontraden.

Contra-indicaties

• chronische of onverklaarde trombocytopenie. Behandeling niet starten bij een trombocytenaantal < 140 × 10⁹/l.

Contra-indicaties

• Overgevoeligheid voor soja of pinda's.

Waarschuwingen en voorzorgen

Trombocytopenie: Gebruik van volanesorsen kan het trombocytenaantal verlagen. Bij een lichaamsgewicht < 70 kg is de kans op trombocytopenie mogelijk groter. Controleer alle patiënten regelmatig op trombocytopenie, zie ook de rubrieken Dosering, Interacties en Contra-indicaties. Instrueer de patiënt om verschijnselen van een bloeding zoals petechiën, spontane bloeduitstorting, subconjuctivale bloeding en andere ongebruikelijke bloedingen (incl. een bloedneus, tandvleesbloeding, bloed in de ontlasting of een ongewoon zware menstruatie), nekstijfheid, ongewone ernstige hoofdpijn of langdurig bloedverlies direct aan de voorschrijver te melden.

Niertoxiciteit: Controleer elke 3 maanden op aanwijzingen van niertoxiciteit met een urineteststrip. Bij een positieve beoordeling een uitgebreidere evaluatie van de nierfunctie uitvoeren, waaronder bepaling van het serumcreatinine en verzameling van 24-uursurine om proteïnurie te kwantificeren en de creatinineklaring te beoordelen. Staak de behandeling bij proteïnurie ≥ 500 mg/24 uur of bij een toename van het serumcreatinine ≥ 26,5 micromol/l (0,3 mg/dl), dus dat is > ULN of bij een geschatte creatinineklaring (met de CKD-EPI-vergelijking) van ≤ 30 ml/min/1,73 m². Staak de behandeling tevens bij klinische verschijnselen van een verminderde nierfunctie in afwachting van eerder genoemde analyses ter bevestiging.

Levertoxiciteit: Controleer elke 3 maanden op levertoxiciteit middels bepaling van serumleverenzymen en bilirubine. Staak de behandeling bij een enkele toename van ALAT of ASAT > 8× ULN of een toename van > 5× ULN die ≥ 2 weken aanhoudt, of een lagere toename van ALAT of ASAT die gepaard gaat met een totaal bilirubine > 2× ULN of INR > 1,5. Staak de behandeling tevens bij klinische verschijnselen van een verminderde leverfunctie of hepatitis.

Immunogeniciteit en ontsteking: Controleer iedere 3 maanden de erytrocytenbezinkingssnelheid voor het monitoren van ontstekingen. In klinische onderzoeken is ontwikkeling van antistoffen tegen het geneesmiddel gemeld, zonder bewijs voor klinische gevolgen voor de werking of bijwerkingen (maar gebaseerd op relatief weinig langetermijngegevens). Neem bij vermoeden van klinisch significante vorming van antistoffen tegen geneesmiddelen contact op met de fabrikant voor het testen op antistoffen.

Onderzoeksgegevens: Er zijn geen gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij een leverfunctiestoornis, ernstige nierfunctiestoornis en bij kinderen (< 18 jaar).

Waarschuwingen en voorzorgen

Wees voorzichtig bij een bekende overgevoeligheid voor vis. De fabrikant van Vazkepa waarschuwt ook voor overgevoeligheid voor schaal- en schelpdieren.

Bij enig teken van leverschade, met name bij hoge dosering van Omacor, ALAT en ASAT regelmatig controleren. De fabrikant van Vazkepa adviseert bij een verminderde leverfunctie vóór de start en tijdens de behandeling het ALAT en ASAT te controleren.

Controleer extra op bloedingen bij een verhoogd risico op bloedingen zoals bij combinatie met een trombocytenaggregatieremmer. Gebruik van Omacor is geassocieerd met een verlenging van de bloedingstijd, zonder overschrijding van de normale limieten en zonder klinisch significante bloedingsepisoden. Gebruik van Vazkepa is geassocieerd met een verhoogde incidentie van bloedingen, met name bij gelijktijdig gebruik van antitrombotica d.w.z. trombocytenaggregatieremmers en/of anticoagulantia. Controleer dergelijke patiënten regelmatig.

Controleer bij omega-3-vetzuurpreparaten op klinische tekenen van atriumfibrilleren of atriumflutter (zoals dyspneu, palpitaties, syncope, verandering van de bloeddruk, onregelmatige pols) vooral bij deze aandoeningen in de voorgeschiedenis. Voer eventueel een ECG uit. Gebruik van omega-3-vetzuurpreparaten is geassocieerd met een verhoogd risico op atriumfibrilleren of -flutter.

Onderzoeksgegevens: Er is weinig ervaring met Omacor bij secundaire endogene hypertriglyceridemie (m.n ongecontroleerde diabetes), geen gegevens bij een verminderde leverfunctie, en weinig gegevens over gebruik bij een verminderde nierfunctie of bij een leeftijd > 70 jaar. Met zowel Omacor als Vazkepa zijn er geen gegevens bij kinderen (< 18 jaar).

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met volanesorsen contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met Omacor of Vazkepa contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Volanesorsen is een antisense oligonucleotide dat de vorming van het eiwit apoC-III remt. Het bindt selectief aan het apoC-III messenger RNA (mRNA) waardoor dit mRNA wordt afgebroken, hierdoor wordt de translatie van het apoC-III eiwit voorkomen. ApoC-III is een eiwit dat zowel het triglyceridenmetabolisme reguleert als de klaring van chylomicronen en andere triglyceriderijke lipoproteïnen door de lever. Remming van apoC-III kan leiden tot een verlaging van de triglyceriden, chylomicrontriglyceriden, het totaal cholesterol, non-HDL cholesterol en apoB-48 en een verhoging van het LDL-cholesterol, HDL-cholesterol en apoB.

Werking: maximale triglyceridendaling na 12 weken met een significante vermindering van de triglyceriden gedurende 52 weken.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Omacor bevat meervoudig onverzadigde omega-3-vetzuur-ethylesters, bereid met de uit visolie gewonnen vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Omega-3-vetzuren hebben invloed op de plasmalipiden door het verlagen van de concentraties van triglyceriden en VLDL-cholesterol.

Vazkepa bevat icosapent-ethyl (een stabiele ethylester van EPA). Mogelijke mechanismen die de ontwikkeling, progressie en stabilisatie van atherosclerotische plaques en de gevolgen van plaqueruptuur gunstig beïnvloeden zijn: anti-inflammatoire effecten, beschermende anti-oxiderende effecten, vermindering van triglyceriderijke lipoproteïnen en macrofaagaccumulatie, verbeterde endotheelfunctie, toegenomen dikte/stabiliteit van fibreus kapsel en remmende effecten op de trombocytenaggregatie.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

volanesorsen hoort bij de groep lipidenverlagende middelen, overige.

• bempedoïnezuur (C10AX15) Vergelijk
• ezetimib (C10AX09) Vergelijk
• inclisiran (C10AX16) Vergelijk
• lomitapide (C10AX12) Vergelijk
• omega-3-vetzuren (C10AX06) Vergelijk

Groepsinformatie

omega-3-vetzuren hoort bij de groep lipidenverlagende middelen, overige.

• bempedoïnezuur (C10AX15) Vergelijk
• ezetimib (C10AX09) Vergelijk
• inclisiran (C10AX16) Vergelijk
• lomitapide (C10AX12) Vergelijk
• volanesorsen (C10AX18) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• lipidenverlagende middelen, overige

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• lipidenverlagende middelen, overige

Indicaties

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten