danazol
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Danatrol Genzyme Europe bv
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 100 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij endometriose wordt het gebruik van danazol ontraden vanwege frequent voorkomende, zeer hinderlijke bijwerkingen. Voor de keuze van de juiste standaardbehandeling, zie endometriose.
Bij het voorschrijven van dit geneesmiddel dient volgens de Regeling Geneesmiddelenwet de reden van voorschrijven op het recept te worden vermeld.
Indicaties
Bij uitblijven reactie op of niet in aanmerking komen van andere behandelwijzen:
- symptomatische behandeling van endometriose;
- symptomatische behandeling van ernstige pijn of gevoeligheid bij benigne fibrocysteuze borstaandoeningen zoals multipele of recidiverende borstcysten (diffuse cysteuze mastopathie).
- Profylaxe tegen aanvallen van hereditair angio-oedeem op basis van een functionele C1-esteraseremmer-deficiëntie.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Als onderhoudsdosering de laagst mogelijk effectieve dosis gebruiken.
Bij vruchtbare vrouwen de behandeling beginnen tijdens de menstruatie.
Endometriose:
Volwassenen:
Om amenorroe te bereiken 600–800 mg per dag gedurende de eerste maand, te beginnen op de eerste dag van de menstruatiecyclus.
Bij een gunstige reactie de dosering verminderen tot een onderhoudsdosering, gewoonlijk na 30–90 dagen: 400–600 mg per dag in 2–3 doses. Behandelduur: max. 6–9 maanden.
Benigne borstaandoeningen:
Volwassenen:
bij zeer ernstige klachten 400 mg per dag gedurende 4–6 maanden; bij minder ernstige klachten 100–200 mg per dag gedurende een kortere behandelperiode.
Nadat de klachten zijn verdwenen de behandeling nog 1–2 maanden voortzetten, de maximale behandelduur bedraagt 6–9 maanden.
Hereditair angio-oedeem:
Volwassenen:
Gedurende de eerste maand 400–600 mg per dag in 2–3 doses. Bij optreden gunstig effect de dosis met intervallen van 1–3 maanden geleidelijk verminderen tot een onderhoudsdosering van 50–200 mg per dag. Een onderhoudsdosering van 50 mg/dag als 100 mg eenmaal per 2 dagen geven.
Langdurige profylaxe bij kinderen vermijden, vanwege hormonale effecten.
Bijwerkingen
De incidentie van bijwerkingen lijkt toe te nemen bij langduriger gebruik.
Vaak (1-10%): androgene effecten zoals acne, vette huid, hirsutisme, haaruitval en stemveranderingen, menstruele onregelmatigheden, opvliegers. Gewichtstoename, toegenomen eetlust. Emotionele labiliteit, angst, depressie, nervositeit, hoofdpijn. Misselijkheid, pijn in epigastrio. Huiduitslag (mogelijk maculopapuleus, petechiaal of purpurisch van aard), eventueel gepaard gaande met koorts, faciaal oedeem en fotosensibilisatie. Rugpijn, spierkrampen (soms ernstig en met stijging van CPK-spiegels), spiertremoren, fasciculaties, gewrichtspijn of -zwelling. Vaginale droogheid of -irritatie, verandering in libido. Hematurie (bij langdurig gebruik voor hereditair angio-oedeem).
Soms (0,1-1%): urticaria. Verkleining borsten door verlaagde oestrogeenspiegel. Matige toename serumtransaminasespiegels.
Zelden (0,01-0,1%): hypertrofie van de clitoris, vochtretentie. (Draai)duizeligheid, vermoeidheid, benigne intracraniële hypertensie. Visusstoornissen (vlekken of moeilijk kunnen focussen), problemen met het dragen van contactlenzen en refractieveranderingen. Cholestatische hepatitis, benigne hepatitis adenomata, pancreatitis. Toename rode bloedcellen en -plaatjes, polycytemie, leukopenie, trombocytopenie.
Zeer zelden (< 0,01%): (verergering) epilepsie, provocatie van migraine. Hypertensie, palpitaties, tachycardie, myocardinfarct. Trombose (incl. sagittale sinus), cerebrovasculaire en arteriële trombose. Pijn in de borst, interstitiële pneumonitis. Peliosis hepatis en maligne levertumoren bij langdurig gebruik. Inflammatoire erythemateuze noduli, veranderingen in huidpigmentatie en exfoliatieve dermatitis, erythema multiforme. Carpale-tunnelsyndroom. Verminderde spermatogenese. Erytrocytose (reversibel), eosinofilie, peliosis van de milt.
Verder zijn gemeld: toename LDL- en afname HDL-cholesterol, apolipoproteïne A1 en A2. Inductie van ALA-synthetase-activiteit en dus porfyrinemetabolisme. Hypoglykemie, toename van insulineresistentie bij diabetes, verhoging glucagonspiegel in plasma, abnormale glucosetolerantie. Levercelschade, leverfalen, hepatische geelzucht, hepatocellulaire focale nodulaire hyperplasie.
Interacties
Er is meer kans op myopathie en rabdomyolyse bij gelijktijdig gebruik van statinen die gemetaboliseerd worden door CYP3A4; combinatie met simvastatine is daarom gecontra-indiceerd, wees voorzichtig met de combinatie met atorvastatine.
De werking van vitamine K-antagonisten en carbamazepine kan worden versterkt.
De werking van antihypertensiva kan worden verminderd.
De reactie op fenytoïne en eventueel fenobarbital kan veranderen.
De plasmaconcentratie van ciclosporine en tacrolimus kan stijgen, met als mogelijk gevolg nefrotoxiciteit.
De respons op alfacalcidol in primair hypoparathyroïdisme kan toenemen.
De insulinebehoefte kan toenemen.
Een wisselwerking met steroïde geslachtshormonen is waarschijnlijk.
Danazol kan de bepaling van testosteron en plasmaproteïnen verstoren. Tijdens de behandeling is er een duidelijke afname van serumthyroxine en thyroxinebindend eiwit, hetgeen tot een fout-positieve diagnose van hypothyroïdie kan leiden.
Zwangerschap
Teratogenese: Danazol kan bij gebruik na de tiende zwangerschapsweek, gerekend vanaf de laatste menstruatie, virilisatie van de vrouwelijke foetus veroorzaken (vergroting van de clitoris, vergroting van de labia, volledig pseudo hermafroditisme).
Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.
Overige: Vóór aanvang van de behandeling zwangerschap uitsluiten. Een vruchtbare vrouw dient adequate niet–hormonale anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de therapie, aangezien niet altijd de ovulatie wordt geremd.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Farmacologisch effect: Mogelijk androgene effecten bij de zuigeling. Danazol kan de prolactinespiegel verlagen, waardoor de melkproductie geremd kan worden.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding is gecontra-indiceerd.
Contra-indicaties
- ernstige lever- en nierfunctiestoornissen;
- ernstig hartfalen;
- acute porfyrie;
- trombo-embolische aandoeningen (in de anamnese);
- androgeen-afhankelijke tumoren;
- onverklaarde vaginale bloedingen;
- hepatocellulair adenoom.
Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Interacties, Zwangerschap en Lactatie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Algemeen:
Vóór toepassing (hormoon-afhankelijke) maligniteit uitsluiten. Analoog aan andere steroïden die aan C17 zijn gealkyleerd rekening houden met optreden van ernstige levertoxiciteit. Veiligheidsgegevens over herhaalde behandelingscycli ontbreken.
Wees voorzichtig bij aanwezigheid van:
- lichte tot matige lever- of nierinsufficiëntie, licht tot matig hartfalen, hypertensie, epilepsie of migraine (wegens kans op vochtretentie);
- diabetes mellitus (wegens toename insulineresistentie),
- polycytemie,
- stoornissen in het lipidenmetabolisme,
- persisterende reacties op eerdere therapie met steroïde geslachtshormonen.
Staak de behandeling bij:
- tekenen van virilisatie (kunnen irreversibel worden),
- symptomen van verhoogde intracraniële druk (papiloedeem, hoofdpijn, gezichtsstoornissen),
- symptomen van een ernstige leverfunctiestoornis (geelzucht),
- trombose of trombo-embolie.
Endometriose en benigne borstaandoeningen:
Wegens het ontbreken van gegevens over veiligheid op de langere termijn, een behandeling uitsluitend instellen na een klinisch en eventueel laparoscopisch controle-onderzoek. Bij benigne borstaandoeningen controleren of knobbels in de borst persisteren of groter worden. Bij behandeling van endometriose kan danazol de kans op optreden van ovariumkanker verhogen.
Hereditair angio-oedeem:
Bij herhaalde of langere (> 6 mnd.) behandelperioden tweemaal per jaar ultrasonografie van de lever, urine–en bloedonderzoek (incl. lipiden en leverfunctie) uitvoeren. Langdurige profylaxe bij kinderen vermijden, vanwege hormonale effecten.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging met danazol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Antihormoon. Verlaagt de afgifte van LH en FSH door de hypofyse, waardoor de ovariumactiviteit afneemt. Het heeft geen progestagene en oestrogene werking, wel zwak androgene en anabole eigenschappen. Normale hormoonspiegels keren 1–2 maanden na staken van de therapie terug.
Kinetische gegevens
| F | < 33%, verdrievoudigd door inname met zeer vet voedsel. |
| T max | 2–3 uur. |
| Metabolisering | in de lever vrijwel volledig tot inactieve metabolieten. |
| Eliminatie | Hoofdzakelijk als metabolieten, met de urine (36%) en met de feces (48%) (bij apen). |
| T 1/2el | 3–6 uur (na een enkele dosis). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
danazol hoort bij de groep gonadoreline-antagonisten.