fenofibraat

Samenstelling

fenofibraat vergelijken met een ander geneesmiddel.

Advies

Bij hypercholesterolemie is een statine de eerste keus ter verlaging van het LDL-cholesterol; atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine heeft de voorkeur. Intensiveer de lipidenverlagende therapie wanneer de streefwaarde niet bereikt wordt door het ophogen van de dosis als de maximumdosering nog niet bereikt is of door te switchen naar een potentere statine. Bij onvoldoende effect van een statine in de maximale (te verdragen) dosering kan bij een patiënt ≤ 70 jaar of bij niet-kwetsbare ouderen met hart- en vaatziekten (HVZ), ezetimib worden toegevoegd.

Beperk het gebruik van fibraten (met of zonder statine) tot dié vormen van hypercholesterolemie, waarbij eveneens sprake is van hypertriglyceridemie (plasmatriglyceridenconcentratie > 10 mmol/l). Verlaging van de plasmatriglyceridenconcentratie verkleint de kans op pancreatitis. Een fibraat vermindert in combinatie met een statine mogelijk het aantal hart- en vaatziekten bij patiënten met diabetes mellitus met een dyslipidemie (lage HDL-cholesterol- en hoge triglyceridenconcentratie in het bloed).

Voor fenofibraat specifiek is geen advies opgesteld.

Indicaties

Als aanvulling op het dieet en andere niet-farmacologische behandeling, ter behandeling van volwassenen met:

• ernstige hypertriglyceridemie met of zonder laag HDL-cholesterol;
• gecombineerde hyperlipidemie als een statine gecontra-indiceerd is of niet wordt verdragen;
• gecombineerde hyperlipidemie met een hoog cardiovasculair risico als toevoeging aan een statine als het triglyceridengehalte en HDL-cholesterol niet voldoende gereguleerd zijn.

Gerelateerde informatie

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Doseringen

Verminderde nierfunctie: Bij een licht tot matig verminderde nierfunctie (creatinineklaring 30–59 ml/min/1,73 m²): maximaal 100 mg 1×/dag (een dosering van 100 mg is met het in Nederland beschikbare product niet mogelijk). Gebruik bij een ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min/1,73 m²) is gecontra-indiceerd.

Verminderde leverfunctie: Gebruik bij een verminderde leverfunctie is gecontra-indiceerd vanwege onvoldoende gegevens over de toepassing hierbij.

Toediening: De capsule in zijn geheel innemen tijdens de maaltijd.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): maag-darmklachten zoals buikpijn, diarree, flatulentie, misselijkheid, braken. Verhoogde waarden van: transaminasen, homocysteïnegehalte in het bloed.

Soms (0,1-1%): hoofdpijn. Trombo-embolie (longembolie, diepveneuze trombose). Huidovergevoeligheid (o.a. jeuk, huiduitslag, urticaria). Spieraandoeningen zoals spierpijn, spierspasmen, spierzwakte, myositis. Seksuele disfunctie. Pancreatitis. Cholelithiasis. Reversibele verhoging van serumcreatinine (zie voor meer informatie rubriek Waarschuwingen en voorzorgen) .

Zelden (0,01-0,1%): fotosensibilisatie, alopecia. Overgevoeligheid. Hepatitis. Verhoging van het ureumgehalte in bloed. Verlaging van: hemoglobinegehalte, aantal witte bloedcellen.

Verder zijn gemeld: interstitiële longziekte (dyspneu, niet-productieve hoest, achteruitgang van de algehele gezondheid). Rabdomyolyse soms gepaard gaande met acuut nierfalen. Geelzucht, complicaties van cholelithiasis zoals cholecystitis, cholangitis, galkoliek. Ernstige huidreacties, zoals erythema multiforme, Stevens-Johnsonsyndroom, toxische epidermale necrolyse. Vermoeidheid.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

De kans op myopathie en rabdomyolyse neemt toe in combinatie met een statine of een ander fibraat. Controleer nauwlettend op tekenen van spiertoxiciteit.

Gelijktijdig gebruik van een vitamine K-antagonist (VKA) kan het bloedingsrisico verhogen; als gelijktijdig gebruik onvermijdelijk is, overweeg dan om de dosis van het VKA bij de start van de therapie met ong. ⅓ te verlagen. Pas vervolgens aan op geleide van de INR.

Bij gelijktijdig gebruik van glitazonen (bv. pioglitazon) en fenofibraat zijn reversibele paradoxale reducties van het HDL-cholesterol gemeld. Monitor daarom het HDL-cholesterol, en staak één van beide behandelingen als het HDL-cholesterol te laag is.

Bij combinatie met ciclosporine de nierfunctie zorgvuldiger controleren vanwege het mogelijk optreden van een nierfunctiestoornis (reversibel). Staak de behandeling bij ernstig afwijkende laboratoriumwaarden.

Wees voorzichtig met gebruik van substraten van CYP2C9, met name die met een nauwe therapeutische breedte (bv. VKA's, fenytoïne). Fenofibraat en de actieve metaboliet fenofibrinezuur zijn zwakke tot matige remmers van CYP2C9.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor structurele malformaties.

Farmacologisch effect: Bij voor het moederdier toxische doseringen zijn embryotoxische effecten, verlenging van de drachtperiode en moeilijkheden tijdens de partus waargenomen. Op grond van de farmacologische werking is schade mogelijk omdat cholesterol belangrijk is voor de embryonale en foetale ontwikkeling.

Advies: Gebruik ontraden.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend bij de mens, Ja, bij dieren.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• Leverinsufficiëntie (incl. galcirrose en onverklaarde, aanhoudende leverdisfunctie);
• Ernstige nierfunctiestoornis ((geschatte) glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR) < 30 ml/min/1,73 m²);
• Galblaasaandoening;
• Chronische of acute pancreatitis m.u.v. acute pancreatitis veroorzaakt door ernstige hypertriglyceridemie;
• Bekende foto-allergie of fototoxische reactie tijdens behandeling met fibraten of (dex)ketoprofen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Controleer de levertransaminasewaarden elke 3 maanden gedurende de eerste 12 maanden van de therapie en daarna periodiek. Bij stijging van de transaminasewaarden > 3× ULN de behandeling staken. Staak de behandeling ook bij symptomen van hepatitis na bevestiging van deze diagnose door labarotoriumtesten.

Controleer het serumcreatinine tijdens de eerste 3 maanden van de behandeling en daarna periodiek. Staak de behandeling bij serumcreatininewaarden > 50% van de bovengrens van normaal. Tijdens klinische studies trad bij combinatie met simvastatine bij 10% een stijging van serumcreatinine boven baseline > 30 μmol/l op; bij 0,3% kwamen klinisch relevante verhogingen van creatininewaarden > 200 μmol/l voor.

Wees voorzichtig bij aanleg voor de ontwikkeling van spiertoxiciteit en rabdomyolyse. De kans op rabdomyolyse, met of zonder nierfalen, is groter bij hypoalbuminemie, bestaande nierinsufficiëntie, hypothyroïdie, leeftijd > 70 jaar, persoonlijke of familiaire voorgeschiedenis van erfelijke spierziekten, spiertoxiciteit na gebruik van een statine of fibraat in de voorgeschiedenis of bij alcoholmisbruik. Overweeg bij diffuse spierpijn, -kramp, -zwakte of myositis en/of opvallende verhogingen van de CK-spiegels (CK > 5× ULN) de mogelijkheid van myopathie en staak in geval van myopathie de behandeling. Het risico op myopathie is ook verhoogd bij combinatie met een statine of een ander fibraat . Deze combinatie alleen toepassen bij patiënten met ernstige gecombineerde dyslipidemie met een hoog cardiovasculair risico, zonder voorgeschiedenis van spierziekte en onder nauwgezette controle op spiertoxiciteit.

Pancreatitis is gemeld tijdens gebruik van fenofibraat. Dit kan veroorzaakt worden door onvoldoende werkzaamheid van behandeling bij ernstige hypertriglyceridemie, een direct geneesmiddeleffect of een secundair fenomeen dat gemedieerd wordt door galsteen- of slibvorming met obstructie van het galkanaal.

Niet gebruiken bij kinderen (< 18 jaar) vanwege onvoldoende gegevens betreffende werkzaamheid en veiligheid.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met fenofibraat contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Fenofibraat is een fibrinezuurderivaat dat de 'peroxisome proliferator-activated receptor type alpha' (PPAR-α) activeert, een receptor die vooral in de lever en in vetweefsel voorkomt. Fibraten laten de triglyceridenconcentratie dalen door de oxidatie van vetzuren via activering van PPAR-α te stimuleren. Door activatie van PPAR–α zorgt fenofibraat daarnaast voor een toename van de synthese van lipoproteïnelipase, apoA-I en apoA-II en remming van de apoC-III-expressie. Hierdoor daalt de concentratie LDL-cholesterol en VLDL en stijgt vaak ook de concentratie HDL-cholesterol. Fenofibraat heeft ook een uricosurisch effect en een remmend effect op de trombocytenaggregatie.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

fenofibraat hoort bij de groep fibraten.

• bezafibraat (C10AB02) Vergelijk
• ciprofibraat (C10AB08) Vergelijk
• gemfibrozil (C10AB04) Vergelijk

• fenofibraat vergelijken met een ander geneesmiddel.
• Vergelijk de kosten van bovenstaande middelen onderling.

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• fibraten

Indicaties

• hypercholesterolemie (niet-familiair)

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten