zinkoxide (cutaan)
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Daro Zinkzalf XGVS OTC Remark Pharma
- Toedieningsvorm
- Zalf, hydrofoob (10%)
- Sterkte
- 100 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 28 g
Zinkolie dr. Swaab XGVS OTC Remark Pharma
- Toedieningsvorm
- Smeersel (60%): pasta voor cutaan gebruik
- Sterkte
- 600 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 100 g
Basis: arachideolie.
Zinkoxide–kalkwaterzalf (ZOK-zalf) FNA XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Pasta, week (33%)
- Sterkte
- 330 mg/g
Basis: arachideolie, kalkwater.
Zinkoxide pasta/schudsel (alcoholisch)/smeersel/vaselinecrème /zalf FNA XGVS OTC Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Pasta (25%)
- Sterkte
- 250 mg/g
- Toedieningsvorm
- Suspensie voor cutaan gebruik, waterig (15%; schudsel, Lotio alba)
- Sterkte
- 150 mg/g
Conserveermiddel: propyleenglycol.
- Toedieningsvorm
- Suspensie voor cutaan gebruik, waterig-alcoholisch (12%; schudsel alcoholisch, Lotio alba spirituosa)
- Sterkte
- 120 mg/g
Conserveermiddel: propyleenglycol. Basis: alcoholische oplossing.
- Toedieningsvorm
- Smeersel (60%; zinkolie)
- Sterkte
- 600 mg/g
Basis: arachideolie.
- Toedieningsvorm
- Vaselinecrème (10%)
- Sterkte
- 100 mg/g
Conserveermiddel: propyleenglycol.
- Toedieningsvorm
- Zalf, hydrofoob (10%)
- Sterkte
- 100 mg/g
Zinkzalf dr. Swaab XGVS OTC Remark Pharma
- Toedieningsvorm
- Zalf, hydrofoob (10%)
- Sterkte
- 100 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 30 g
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Een cutane herpesinfectie verloopt in het algemeen niet ernstig en geneest meestal spontaan. Doorgaans kan volstaan worden met lokale behandeling met een indifferent middel met zinkoxide of zinksulfaat (eventueel met lidocaïne). Geef bij pijn paracetamol. Start bij acute herpes zoster neuralgie laagdrempelig met amitriptyline (bij ouderen nortriptyline). Orale antivirale behandeling met een nucleoside-analogon (aciclovir, famciclovir of valaciclovir) komt bij de herpesinfecties alleen in bepaalde situaties in aanmerking. Gezien het gebruiksgemak en de kosten gaat de voorkeur in het algemeen uit naar valaciclovir. De antivirale behandeling is slechts zinvol indien gestart binnen een bepaalde termijn na het verschijnen van de eerste symptomen. De lengte van deze termijn hangt af van het type infectie (herpes simplex of zoster, primo-infectie of recidief) en de immuunstatus van de patiënt.
De aanpak bij chronische jeuk van onbekende oorsprong is gericht op symptoombestrijding. Lokale indifferente middelen hebben een verzachtende, verkoelende en jeukstillende werking. Voeg eventueel levomenthol en/of een lokaal anestheticum toe. Start orale antihistaminica bij onvoldoende effect. Bij falen van lokale middelen en orale antihistaminica kunnen in de tweedelijnszorg enkele andere opties overwogen worden.
Indicaties
- Nattende huidaandoeningen.
- Droge huidaandoeningen.
- Bescherming van wondranden (zoals bij decubitus) en intacte huid.
- Jeukende huidaandoeningen.
- Intertrigo (smetten) en luiereczeem.
- Herpes genitalis met geringe klachten (primo-infectie of recidief).
- Herpes labialis.
- Herpes zoster.
- Stomatitis angularis.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Nattende huidaandoeningen
Volwassenen en kinderen
Bij een matig natte huid: smeersel 60% (zinkolie): enkele malen per dag aanbrengen.
Bij een zeer natte huid: ZOK-zalf 33%: 1–2×/dag met een spatel dun aanbrengen, afdekken met scheurlinnen of Engels pluksel, of eerst op verband aanbrengen en dan op de huid.
Droge huidaandoeningen
Volwassenen en kinderen
Pasta 25%: 1–2×/dag aanbrengen en afdekken met scheurlinnen of Engels pluksel, of eerst op verband aanbrengen en dan op de huid. Zalf 10%: 1–3×/dag aanbrengen, eventueel onder verband.
Bescherming van wondranden en intacte huid
Volwassenen en kinderen
Pasta 25%, zalf 10%, smeersel 60% (zinkolie): aanbrengen op de huid van de wondranden of op de omliggende huid vóórdat een plek wordt behandeld met agressieve stoffen (zoals podofylline, natriumhypochloriet).
Jeukende huidaandoeningen
Volwassenen en kinderen
Schudsel 15%, schudsel alcoholisch 12%: naar behoefte, meestal 2×/dag, aanbrengen (met een watje) en laten indrogen, niet afdekken met verband.
Intertrigo (smetten) en luiereczeem
Volwassenen en kinderen
Vaselinecrème 10%: 1–2×/dag aanbrengen. Smeersel 60% (zinkolie): enkele malen per dag aanbrengen
Herpes genitalis met geringe klachten (primo-infectie of recidief)
Volwassenen
Vaselinecrème 10%, smeersel 60% (zinkolie): 4–6×/dag aanbrengen.
Herpes labialis
Volwassenen en kinderen
Pasta 25%, smeersel 60% (zinkolie): naar behoefte aanbrengen op de blaasjes op en rond de lippen, niet uitsmeren. Meestal is 2–4×/dag voldoende.
Herpes zoster
Volwassenen
Volgens de NHG-Behandelrichtlijn Gordelroos (2019) kan zinkoxidezalf 10% worden overwogen bij jeukende of irriterende huiduitslag.
Stomatitis angularis
Volwassenen en kinderen
Smeersel 60% (zinkolie): meerdere malen per dag aanbrengen.
Toediening
- De ZOK-zalf en het smeersel (zinkolie) vóór gebruik met een spatel omroeren;
- Schudsels omschudden voor gebruik;
- Verwijder eventuele resten van het zinkoxidepreparaat met een tissue of gaasje met olie (bij het opnieuw aanbrengen).
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): bij gebruik van het schudsel, alcoholisch: prikkeling van de huid, met name op open wondjes, irritatie, uitdroging van de huid door de aanwezigheid van alcohol.
Vaak (1-10%): bij gebruik bij wondverzorging: irritatie van de wondrand. Bij gebruik van de schudsels: slechte wondgenezing als talk in wondjes komt; zie ook de rubriek Contra-indicaties.
Zwangerschap
Teratogenese: Geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Zinkoxide wordt niet of nauwelijks opgenomen door de huid.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Nee, omdat zinkoxide niet of nauwelijks wordt opgenomen door de huid.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Overig: Indien aangebracht op de borsten, vóór de voeding het gebied rondom de tepel goed schoonmaken.
Contra-indicaties
- De toepassing van de talkbevattende zinkoxideschudsels op open wonden, vanwege het risico op granuloomvorming.
Waarschuwingen en voorzorgen
Zinkoxidepreparaten geven vlekken op kleding en beddengoed; gebruik eventueel een gaasje of verband.
Eigenschappen
Zinkoxide heeft een zwak adstringerende en licht indrogende werking op de huid. De verwerkte basis kan het indrogend effect versterken, bv. door het verdampen van het water uit de basis waardoor het verkoelend en jeukstillend werkt. Zinkoxide dekt de huid af en beschermt zo de huid. Bij herpes genitalis, herpes labialis en herpes zoster bevordert zinkoxide het indrogen van de blaasjes en vermindert het de jeuk. Het alcoholische zinkoxideschudsel is sterker verkoelend, indrogend en daardoor meer jeukstillend dan het gewone zinkoxideschudsel.
De olie in het smeersel zorgt voor een goede hechting aan de huid.
Groepsinformatie
zinkoxide (cutaan) hoort bij de groep adstringentia.